İngilizce’de fiiller yalnız başına bir anlam ifade edebilir, ancak bazı durumlarda cümlenin yapısını kurmak için yardımcı fiillere ihtiyaç duyulur. Yardımcı fiiller (auxiliary verbs), ana fiille birlikte kullanılarak zamanı, olumluluğu/olumsuzluğu, soruyu ya da anlam vurgusunu ifade eder. Bu fiillerin doğru kullanımı, İngilizce cümlelerin doğru ve anlamlı bir biçimde kurulması için vazgeçilmezdir.
İngilizce’de üç ana yardımcı fiil grubu vardır:
- To be (am, is, are, was, were, be, been, being)
- To have (have, has, had)
- To do (do, does, did)
Bunların dışında kip fiilleri (modal verbs) olarak adlandırılan özel bir grup daha vardır. Bu makalede, yalnızca temel yardımcı fiillere odaklanacağız.
Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.
Yardımcı Fiiller Nedir?
Yardımcı fiiller, bir cümlede ana fiille birlikte kullanılarak:
- zaman (tense)
- olumlu/olumsuz yapı
- soru yapısı
- devam eden veya tamamlanmış eylemler
gibi yapısal unsurları belirler. Ana fiile destek olurlar ama tek başına tam anlam ifade etmezler (bazı istisnalar hariç).
Yardımcı Fiil Türleri
1. Be Fiilleri (am, is, are, was, were, be, been, being)
“To be” fiili İngilizcede hem ana fiil olarak “olmak” anlamında kullanılır, hem de çok önemli bir yardımcı fiil işlevi görür. Yardımcı fiil olarak kullanıldığında, özellikle aşağıdaki yapılar için zorunludur:
- Devam eden zamanlar (Continuous Tenses): Bir eylemin şu anda, geçmişte ya da gelecekte devam ettiğini anlatmak için kullanılır.
- Edilgen Yapılar (Passive Voice): Bir işin birisi tarafından yapıldığını belirtmek için kullanılır.
Be fiilinin farklı çekimleri, cümlenin zamanına ve öznesine göre değişir. Örneğin:
“Be” Fiili Kullanım Örnekleri
- I am working . (Şu anda çalışıyorum.) – Present Continuous Tense
- He was sleeping . (Uyuyordu.) – Past Continuous Tense
- The book was written by her. (Kitap onun tarafından yazıldı.) – Passive Voice
- They are being interviewed now. (Şu anda röportaj yapılıyor.) – Present Continuous Passive
Be fiili ayrıca sıfat veya isimle birlikte kullanıldığında varlık, durum veya kimlik bildirmek için ana fiil olarak işlev görür:
- She is a teacher. (O bir öğretmendir.)
- We are happy. (Biz mutluyuz.)
2. Have Fiilleri (have, has, had)
“To have” fiili de iki şekilde kullanılır: Ana fiil olarak “sahip olmak” anlamında ve yardımcı fiil olarak perfect tense yapılarında görev alır. Perfect zamanlar, geçmişte başlayan ve etkisi ya da sonucu hala devam eden durumları anlatmak için kullanılır.
- Present Perfect: Geçmişte yapılmış ve şu anla bağlantısı olan eylemleri ifade eder.
- Past Perfect: Geçmişte başka bir olaydan önce gerçekleşmiş eylemleri anlatır.
- Future Perfect: Gelecekte belirli bir zamana kadar tamamlanacak eylemleri belirtir.
“Have” Fiili Kullanım Örnekleri
- She has finished her homework. (Ödevini bitirdi.) – Present Perfect
- They had left before we arrived. (Biz gelmeden önce gitmişlerdi.) – Past Perfect
- I will have completed the project by Monday. (Pazartesiye kadar projeyi tamamlamış olacağım.) – Future Perfect
“Have” fiili aynı zamanda sahiplik anlamı taşır:
- I have a car. (Bir arabam var.)
- She has two brothers. (İki erkek kardeşi var.)
3. Do Fiilleri (do, does, did)
“To do” fiili, temel anlamı “yapmak” olmakla beraber, İngilizcede çok önemli bir yardımcı fiildir. Olumlu cümlelerde ana fiil olarak kullanılırken, soru ve olumsuz cümle yaparken ve ayrıca vurgu yapmak için yardımcı fiil görevindedir.
- Soru cümlelerinde: Yardımcı fiil özneden önce getirilerek soru oluşturulur.
Örnek: Do you speak English? (İngilizce konuşur musun?) - Olumsuz cümlelerde: Kip fiilleri yerine do/does/did + not yapısı kullanılır.
Örnek: I do not like coffee. (Kahveyi sevmem.) - Vurgu yapmak için: Ana fiilin önüne do/does/did getirilerek ifadenin gücü artırılır.
Örnek: I do want to help you. (Sana gerçekten yardım etmek istiyorum.)
“Do” Fiili Kullanım Örnekleri
- Do you understand the question? (Soruyu anlıyor musun?) – Soru
- She does not like spicy food. (O, acı yiyecekleri sevmez.) – Olumsuz
- We did enjoy the party. (Partinin tadını gerçekten çıkardık.) – Vurgu (geçmiş zaman)
Not: “Do” yardımcı fiili sadece simple present ve simple past zamanlarında kullanılır. Diğer zamanlarda farklı yardımcı fiiller ve yapılar tercih edilir.
Yardımcı Fiillerin Cümle İçindeki Yeri
İngilizcede yardımcı fiiller, cümlenin yapısını belirleyen çok önemli unsurlardır. Yardımcı fiiller her zaman özne ile ana fiil arasında yer alır ve cümlenin zamanını, kipini, olumsuzluğunu veya soru yapısını oluşturmakta görev yapar. Yardımcı fiiller olmadan, birçok cümlenin anlamı ve yapısı eksik kalır.
Olumlu Cümle Yapısı
Olumlu cümlelerde yardımcı fiil, özne ile ana fiil arasında bulunur ve cümlenin anlamını destekler. Ana fiil genellikle yalın halde (bare infinitive) kullanılır.
Örnek: He is studying. (O çalışıyor.)
Olumsuz Cümle Yapısı
Olumsuz cümlelerde yardımcı fiilin hemen ardından not getirilir. Böylece eylemin yapılmadığı ifade edilir. Ana fiil yine yalın halde kalır.
Örnek: They do not play football. (Onlar futbol oynamazlar.)
Soru Cümlesi Yapısı
Soru cümlelerinde ise yardımcı fiil öznenin önüne geçer. Bu yapı, sorunun oluşturulmasında temel bir kuraldır. Ana fiil yine yalın haldedir.
Örnek: Have you seen this movie? (Bu filmi gördün mü?)
Yardımcı Fiiller ile Sık Yapılan Hatalar
- Do/Does yardımcı fiili ile çekimlenen cümlede ana fiilin yanlış şekilde çekimlenmesi:
❌ Does she likes chocolate?
✔ Does she like chocolate? (Do/Does kullanıldığında ana fiil yalın halde olmalıdır.) - Perfect tense cümlelerinde “have” yardımcı fiilinin unutulması:
❌ I gone to school.
✔ I have gone to school. (Have/Has + past participle yapısı zorunludur.) - Passive voice yapılarında “be” yardımcı fiilinin eksik kullanılması:
❌ The letter sent.
✔ The letter was sent . (Passive yapılar “be” + past participle ile kurulur.)
Yardımcı Fiillerin Özellikleri
- Yardımcı fiiller sadece zaman belirtmekle kalmaz, aynı zamanda cümlenin olumlu, olumsuz ya da soru formunda olmasını sağlarlar.
- Genellikle yardımcı fiiller tek başlarına anlam taşımazlar; anlamı ana fiil ile birlikte oluştururlar.
- “Do” yardımcı fiili, bazen vurgu yapmak amacıyla da kullanılır. Örneğin: I do want to go.
- Yardımcı fiillerin ardından gelen ana fiil her zaman yalın halde (bare infinitive) olur, yani -s takısı almaz.
Yardımcı Fiil Olmayan Durumlar
“To be”, “to have” ve “to do” fiilleri bazı durumlarda yardımcı fiil değil, ana fiil olarak kullanılır. Bu durumda anlamları doğrudan eylem veya durum bildirir ve cümlede tek başına anlam taşırlar.
- He has a car. → Burada “has” sahip olma anlamındadır ve ana fiildir.
- They are happy. → Burada “are” durum bildiren ana fiildir.
- I did my homework. → Burada “did” yapmak anlamında ana fiildir.
Bu tür kullanımlarda, cümlenin geri kalan yapısına dikkat edilmelidir çünkü yardımcı fiil olarak değil, ana fiil olarak hareket ettiklerinden farklı kurallar geçerli olabilir.
Yardımcı Fiiller Konusuyla İlgili Alıştırmalar
Aşağıdaki listeden İngilizce’de Yardımcı Fiiller konusuyla ilgili alıştırmaları seçerek online olarak test çözmeye başlayabilirsiniz.
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 1
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 2
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 3
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 4
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 5
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 6
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 7
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 8
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 9
- Yardımcı Fiiller Online Quiz 10
Yardımcı Fiiller ile İlgili Örnek Cümleler
- She is working on her project.
Projesi üzerinde çalışıyor . - They have finished dinner.
Akşam yemeklerini bitirdiler . - Do you like pizza?
Pizza sever misin ? - I do not understand the question.
Soruyu anlamıyorum . - He was watching TV when I called.
Ben aradığımda TV izliyordu . - The room has been cleaned .
Oda temizlenmiş . - Did she go to the party?
Partiye gitti mi ? - We are learning English.
İngilizce öğreniyoruz . - She does not want to come.
Gelmek istemiyor . - I had already eaten when he arrived.
O geldiğinde ben zaten yemiştim . - Are they coming to the meeting?
Toplantıya geliyorlar mı ? - He has been working here for five years.
Beş yıldır burada çalışıyor . - Do we need to bring anything?
Bir şey getirmemiz gerekiyor mu ? - They did not finish the project on time.
Projeyi zamanında bitirmediler . - The cake was made by my mother.
Pasta annem tarafından yapıldı .