İngilizce'de Soru Eklentileri - Question Tags in English

Soru eklentileri (Question Tags), İngilizcede bir ifadenin doğruluğunu teyit etmek veya birine bir şey hakkında katılıp katılmadığını sormak için cümlenin sonuna eklenen kısa sorulardır. Genellikle onay bekleyen veya nazik bir soru sorma amacıyla kullanılırlar. Temel kural, cümlenin ana fiilinin zamanına ve olumlu/olumsuzluğuna göre eklentinin değişmesidir. Yani, eğer ana cümle olumluysa soru eklentisi olumsuz, ana cümle olumsuzsa soru eklentisi olumlu olur.

İçindekiler

Soru Eklentileri
Soru Eklentilerinin Yapısı
Soru Eklentileriyle İlgili Sık Yapılan Hatalar
Soru Eklentileri Konusuyla İlgili Alıştırmalar
Soru Eklentileri ile İlgili Örnek Cümleler

Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.

Soru Eklentileri (Question Tags) Tablosu

Aşağıdaki tablo, İngilizcedeki soru eklentilerinin (Question Tags) temel yapısını, kullanım amaçlarını ve örneklerini özetlemektedir:

Ana Cümle Tipi	Soru Eklentisi Yapısı	Kullanım Amacı
Olumlu Ana Cümle	Yardımcı fiil (olumsuz kısaltma) + Özne Zamiri	Bir ifadenin doğruluğunu teyit etmek, onay aramak veya bir anlaşma beklemek.
Olumsuz Ana Cümle	Yardımcı fiil (olumlu) + Özne Zamiri	Bir ifadenin yanlışlığını teyit etmek veya bir anlaşma beklemek.
Modal Fiil İçeren Cümle	Modal fiil (olumlu/olumsuz) + Özne Zamiri	Modal fiilin ifade ettiği anlam (yetenek, zorunluluk, izin vb.) üzerinden teyit aramak.
“Let’s” ile Başlayan Emir Cümlesi	shall we?	Bir öneriyi teyit etmek veya başkalarının onayını almak.
Olumlu Emir Cümlesi	will you? / won’t you?	Bir rica veya komutu daha kibar hale getirmek veya onayını almak.
“I am” ile Başlayan Cümle	aren’t I?	“I am” ile yapılan bir ifadenin teyidini almak.
“This/That is…” ile Başlayan Cümle	isn’t it?	Bir durum veya nesnenin teyidini almak.
“There is/are…” ile Başlayan Cümle	isn’t there? / aren’t there?	Bir şeyin varlığını teyit etmek.
Özne Olarak “Nobody/No one/Nothing” İçeren Cümle	Yardımcı fiil (olumlu) + “they/it”	Olumsuz bir ifadenin teyidini almak (ana cümle zaten olumsuzdur).

Soru Eklentilerinin Yapısı

Soru eklentileri iki temel unsurdan oluşur: bir yardımcı fiil (veya “be” fiili) ve ilgili zamir. Yardımcı fiil, ana cümlenin fiiliyle aynı zamanda ve yapıda olmalıdır. Örneğin, eğer ana cümle şimdiki zaman fiili kullanıyorsa, soru eklentisi de şimdiki zaman yardımcı fiilini kullanır. Ana cümlede bir yardımcı fiil (is, are, was, were, has, have, had, will, would, can, could, may, might, must, should vb.) varsa, soru eklentisinde bu yardımcı fiil kullanılır. Eğer ana cümlede yardımcı fiil yoksa (geniş zaman veya geçmiş zaman basit cümleler), “do/does” veya “did” yardımcı fiilleri kullanılır.

Olumlu Cümleler İçin Olumsuz Soru Eklentileri

Bir ana cümle olumlu bir ifade içerdiğinde, ona eklenen soru eklentisi olumsuz bir biçimde kurulur. Bu, genellikle söylenen bilginin doğruluğundan emin olunan ancak yine de karşı taraftan bir onay beklendiği durumlarda kullanılır. Yapısı, ana cümlenin yardımcı fiilinin olumsuz kısaltması ve ardından cümlenin öznesine karşılık gelen zamirin gelmesi şeklindedir.

He is happy, isn’t he ?
(O mutlu, değil mi ?) – Burada ana cümledeki ‘is’ yardımcı fiili ‘isn’t’ olarak olumsuz yapılmıştır.
They live here, don’t they ?
(Burada yaşıyorlar, değil mi ?) – Geniş zamanda yardımcı fiil olmadığı için ‘do’ kullanılmış ve olumsuz yapılmıştır.
You have finished, haven’t you ?
(Bitirdin, değil mi ?) – ‘Have finished’ (present perfect) yapısında ‘have’ yardımcı fiili olumsuzlanmıştır.
She can swim, can’t she ?
(O yüzebilir, değil mi ?) – ‘Can’ kip fiili olumsuz haliyle kullanılmıştır.

Olumsuz Cümleler İçin Olumlu Soru Eklentileri

Eğer ana cümle olumsuz bir ifade içeriyorsa, bu kez soru eklentisi olumlu bir biçimde kurulur. Bu kullanım, karşı taraftan bir tahmini veya varsayımı teyit etme amacı taşır. Yapısı, ana cümlenin yardımcı fiilinin olumlu hali ve cümlenin öznesine karşılık gelen zamirin gelmesi şeklindedir.

She isn’t coming, is she ?
(Gelmiyor, değil mi ?) – Olumsuz cümledeki ‘isn’t’ yardımcı fiili ‘is’ olarak olumlu yapılmıştır.
They didn’t go, did they ?
(Gitmediler, değil mi ?) – Geçmiş zamanda olumsuz cümledeki ‘didn’t’ yardımcı fiili ‘did’ olarak olumlu yapılmıştır.
You won’t forget, will you ?
(Unutmayacaksın, değil mi ?) – ‘Won’t’ (will not) yardımcı fiili ‘will’ olarak olumlu hale getirilmiştir.
He couldn’t help, could he ?
(Yardım edemedi, değil mi ?) – ‘Couldn’t’ kip fiili olumlu haliyle kullanılmıştır.

“Let’s” İle Başlayan Cümleler

Bir öneri veya davet ifade eden “Let’s” (Let us) ile başlayan cümlelerde, soru eklentisi her zaman “shall we?” şeklinde sabittir. Bu eklenti, önerinin kabul edilip edilmeyeceğini nazikçe sormak için kullanılır.

Let’s go to the park, shall we ?
(Parka gidelim, olur mu ?)
Let’s start now, shall we ?
(Şimdi başlayalım, olur mu ?)
Let’s eat dinner, shall we ?
(Akşam yemeği yiyelim, olur mu ?)

Emir Cümleleri (Imperatives)

Emir cümlelerinde (bir talimat veya ricada bulunurken), soru eklentisi genellikle “will you?” , “won’t you?” , “would you?” veya “can you?” gibi çeşitli formlarda olabilir. Bu eklentiler, emri daha nazik bir ricaya dönüştürmek veya bir onay almak için kullanılır. Olumlu emirlerde daha çok “will you?” veya “won’t you?”, olumsuz emirlerde ise genellikle “will you?” kullanılır.

Open the door, will you ?
(Kapıyı açar mısın, lütfen ?) – Olumlu emir, nazik bir rica.
Don’t be late, will you ?
(Geç kalma, tamam mı ?) – Olumsuz emir, uyarıyı yumuşatma.
Sit down, won’t you ?
(Oturmaz mısın, lütfen ?) – Nazik bir davet.
Pass me the salt, can you ?
(Tuzu uzatabilir misin, rica etsem ?) – Bir şey istemek için nazik bir yol.

“I am” İle Başlayan Cümleler

“I am” ile başlayan olumlu cümlelerde soru eklentisi özel bir durumdur. Gramerik olarak “am I not?” doğru olsa da, İngilizcede daha yaygın ve doğal olan form “aren’t I?” şeklindedir. Bu, konuşma dilinde bir teyit veya onay almak için kullanılır.

I am right, aren’t I ?
(Haklıyım, değil mi ?)
I am late, aren’t I ?
(Geç kaldım, değil mi ?)
I am supposed to be there, aren’t I ?
(Orada olmam gerekiyor, değil mi ?)

Öznenin Belirsiz Olduğu Durumlar (Nobody, Someone, Nothing, Everything vb.)

“Nobody”, “no one”, “somebody”, “everyone”, “nothing”, “everything” gibi belirsiz zamirler bir cümlenin öznesi olduğunda, soru eklentisinde kullanılan zamir farklılık gösterir:

İnsanları ifade eden belirsiz zamirler (“nobody”, “someone”, “everyone”, “anybody” vb.) için eklentide “they” kullanılır. Cümle olumluysa olumsuz eklenti, cümle olumsuz anlam taşıyorsa (nobody, no one, neither) olumlu eklenti kullanılır.
Nesneleri ifade eden belirsiz zamirler (“nothing”, “something”, “everything”, “anything” vb.) için eklentide “it” kullanılır. Yine, cümlenin anlamının olumlu veya olumsuz olmasına dikkat edilir.

Örnekler:

Nobody came, did they ?
(Kimse gelmedi, değil mi ?) – “Nobody” olumsuz anlam taşıdığı için eklenti olumludur.
Something is wrong, isn’t it ?
(Bir şeyler yanlış, değil mi ?) – “Something” olumlu anlamlıdır.
Everyone is here, aren’t they ?
(Herkes burada, değil mi ?) – “Everyone” olumlu anlamlıdır.
Nothing happened, did it ?
(Hiçbir şey olmadı, değil mi ?) – “Nothing” olumsuz anlam taşıdığı için eklenti olumludur.

Soru Eklentileri ve Tonlama: Anlam Farkları

Soru eklentilerinin sadece gramerik yapısı değil, aynı zamanda söyleniş şekli, yani tonlaması da anlam üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Temel olarak iki tür tonlama vardır:

Yükselen Tonlama (Rising Intonation): Bu tonlama, gerçek bir soru sorduğunuzda veya bir şey hakkında emin olmadığınızda kullanılır. Karşıdaki kişiden bir cevap, bir teyit veya yeni bir bilgi beklersiniz. Sanki “Doğru mu söylüyorum, lütfen bana söyle?” der gibi bir etki yaratır. Örneğin: “You’re coming, aren’t you ? (⬆️)” (Geliyorsun, değil mi? – Emin değilim, gelip gelmediğini merak ediyorum.)
Alçalan Tonlama (Falling Intonation): Bu tonlama, söylenen ifadenin doğru olduğundan oldukça emin olduğunuzda ve sadece karşı taraftan nazik bir onay veya sohbeti devam ettirme amacıyla kullanıldığında tercih edilir. Bir “Biliyorum ki bu doğru ve sen de bana katılacaksın, değil mi?” hissi verir. Örneğin: “It’s a beautiful day, isn’t it ? (⬇️)” (Güzel bir gün, değil mi? – Zaten güzel olduğunu biliyorum, sen de katılıyorsun, değil mi?)

Tonlama farkı, soru eklentilerinin iletişimdeki nüanslarını anlamak için kritik öneme sahiptir. Konuşma dilinde bu farkı ayırt etmek, İngilizceyi daha doğal ve etkili kullanmanızı sağlar.

Soru Eklentileriyle İlgili Sık Yapılan Hatalar

İngilizce öğrenenler için soru eklentileri (question tags) ilk başta karmaşık gelebilir ve bu konuda sıkça yapılan bazı hatalar vardır. Bu bölümde, bu hataları detaylıca inceleyip, onlardan nasıl kaçınabileceğinize dair ipuçları vereceğiz. Soru eklentilerinin mantığını kavramak, bu hataları en aza indirmek için önemlidir.

Yardımcı Fiil Uyumsuzluğu

En yaygın hatalardan biri, ana cümlenin fiilinin zamanına veya yapısına uygun olmayan bir yardımcı fiil kullanmaktır. Soru eklentisi, ana cümlenin kullandığı yardımcı fiil veya temel fiilin zamanına göre doğru yardımcı fiille eşleşmelidir. Eğer ana cümlede “be” (is, am, are, was, were), “have” (has, have, had) veya kip belirten bir fiil (can, will, should vb.) varsa, soru eklentisinde bu fiiller kullanılır. Eğer geniş zaman veya geçmiş zaman basit cümlelerindeyse, “do/does” veya “did” yardımcı fiilleri devreye girer.

Yanlış: She studies hard, isn’t she ?
(Burada “studies” fiili geniş zaman olduğu için “is” yerine “does” kullanılmalıydı.)
Doğru: She studies hard, doesn’t she ?
(O çok çalışır, değil mi?)
Yanlış: They went to the party, haven’t they ?
(Burada “went” fiili geçmiş zaman olduğu için “have” yerine “did” kullanılmalıydı.)
Doğru: They went to the party, didn’t they ?
(Partiye gittiler, değil mi?)

Olumlu/Olumsuz Uyumu

Soru eklentilerinde temel kural, ana cümle olumluysa eklentinin olumsuz, ana cümle olumsuzsa eklentinin olumlu olmasıdır. Bu kuralı göz ardı etmek sıkça karşılaşılan bir hatadır. Cümlenin anlamını teyit etmek veya bir varsayımı doğrulamak için bu zıtlık esastır.

Yanlış: You are happy, are you ?
(Ana cümle olumlu (“are happy”) olduğu için eklenti olumsuz olmalıydı.)
Doğru: You are happy, aren’t you ?
(Mutlusun, değil mi?)
Yanlış: He doesn’t like coffee, doesn’t he ?
(Ana cümle olumsuz (“doesn’t like”) olduğu için eklenti olumlu olmalıydı.)
Doğru: He doesn’t like coffee, does he ?
(Kahve sevmez, değil mi?)

Zamir Yanlışlığı

Soru eklentisinin ikinci kısmı olan zamir, ana cümlenin öznesiyle uyumlu olmalıdır. Özellikle belirsiz zamirler (nobody, somebody, everything, nothing vb.) kullanıldığında bu hata daha sık yapılır. Genel olarak, “everyone/everybody/someone/somebody/no one/nobody” gibi insanları ifade eden belirsiz zamirler için “they”, “everything/nothing/something” gibi nesneleri ifade eden belirsiz zamirler için “it” kullanılır.

Yanlış: Everyone is here, isn’t it ?
(Burada “everyone” insanlar için kullanıldığı için “it” yerine “they” kullanılmalıydı.)
Doğru: Everyone is here, aren’t they ?
(Herkes burada, değil mi?)
Yanlış: Nothing happened, didn’t it ?
(Burada “nothing” olumsuz anlam taşıdığı için eklenti olumlu olmalı ve “it” zamiri doğru kullanılmalıydı.)
Doğru: Nothing happened, did it ?
(Hiçbir şey olmadı, değil mi?)

“I am” Özel Durumu

“I am” ile başlayan olumlu cümlelerde soru eklentisi “am I not?” yerine “aren’t I?” olarak kullanılır. Bu özel bir durumdur ve İngilizcedeki bazı istisnalardan biridir. Bu kuralı bilmemek yaygın bir hataya yol açar.

Yanlış: I am right, am I not ?
(Gramerik olarak doğru görünse de, doğal kullanım “aren’t I?” şeklindedir.)
Doğru: I am right, aren’t I ?
(Haklıyım, değil mi?)

Bu hatalardan kaçınmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

Ana cümlenin fiilinin zamanını ve yapısını belirle.
Ana cümlede bir yardımcı fiil olup olmadığını kontrol et. Yoksa, geniş zaman için “do/does”, geçmiş zaman için “did” kullan.
Ana cümlenin olumlu mu yoksa olumsuz mu olduğunu belirle ve soru eklentisini zıt biçimde oluştur.
Cümlenin öznesine uygun zamiri seç, özellikle belirsiz zamirlerde dikkatli ol.
“I am” ile başlayan olumlu cümleler için ” aren’t I? ” özel durumunu hatırla.

Bu kurallara dikkat ederek soru eklentilerini doğru ve etkili bir şekilde kullanabilir, İngilizce iletişim becerilerinizi geliştirebilirsiniz.

Soru Eklentileri Konusuyla İlgili Alıştırmalar

Aşağıdaki listeden İngilizce’de Soru Eklentileri konusuyla ilgili alıştırmaları seçerek online olarak test çözmeye başlayabilirsiniz.

Soru Eklentileri ile İlgili Örnek Cümleler

You are a student, aren’t you ??
Sen bir öğrencisin, değil mi ? ?
He likes pizza, doesn’t he ??
O pizzayı sever, değil mi ? ?
She didn’t come yesterday, did she ??
O dün gelmedi, değil mi ? ?
They will help us, won’t they ??
Bize yardım edecekler, değil mi ? ?
We can do this, can’t we ??
Bunu yapabiliriz, değil mi ? ?
It was a great movie, wasn’t it ??
Harika bir filmdi, değil mi ? ?
You haven’t seen her, have you ??
Onu görmedin, değil mi ? ?
He had finished his work, hadn’t he ??
İşini bitirmişti, değil mi ? ?
Let’s go for a walk, shall we ??
Yürüyüşe çıkalım, olur mu ? ?
Close the window, will you ??
Pencereyi kapatır mısın, lütfen ? ?
You should study more, shouldn’t you ??
Daha çok çalışmalısın, değil mi ? ?
Nobody called, did they ??
Kimse aramadı, değil mi ? ?
Everything is ready, isn’t it ??
Her şey hazır, değil mi ? ?
You live in Ankara, don’t you ??
Ankara’da yaşıyorsun, değil mi ? ?
They wouldn’t mind, would they ??
Onlar umursamazdı, değil mi ? ?

İlgili Bağlantılar

İngilizce’de Soru Eklentileri – Question Tags in English