İngilizcede olumsuzluk, bir cümlenin anlamını “hayır” veya “değil” şeklinde değiştirme sürecidir. Bu, genellikle yardımcı fiiller, olumsuzluk bildiren kelimeler veya belirli yapıların kullanılmasıyla gerçekleştirilir. Olumsuz cümleler, bir eylemin yapılmadığını, bir durumun geçerli olmadığını veya bir şeyin var olmadığını belirtmek için kullanılır. Doğru olumsuz yapıları kullanmak, İngilizce iletişimde anlam karmaşasını önlemek ve niyetinizi net bir şekilde ifade etmek için hayati öneme sahiptir.
Olumsuzluk, sadece bilgi aktarımı için değil, aynı zamanda rica, öneri veya şikayet gibi farklı iletişimsel işlevler için de kullanılır. Bu bölümde, İngilizcedeki temel olumsuz yapıları, yardımcı fiillerin olumsuz cümlelerdeki rolünü ve olumsuz anlam taşıyan zamirler ile zarfların kullanımını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Bu bilgiler, İngilizce yeterliliğinizi bir üst seviyeye taşımanıza yardımcı olacaktır.
Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.
Makale içerisindeki başlıklara tıklayarak o konunun ayrıntılı konu anlatım sayfasına gidebilirsiniz.
Olumsuz Yapılar ve Yardımcı Fiillerin Kullanımı (Negative Forms and Auxiliary Use)
İngilizcede olumsuz cümleler kurmanın en yaygın yolu, “not” kelimesini yardımcı fiillerle birlikte kullanmaktır. Temel yardımcı fiiller olan “do/does/did”, “be” (am, is, are, was, were) ve “have/has/had” (perfect zamanlarda) bu yapıların merkezindedir. Ayrıca, “can”, “will”, “must”, “should”, “may”, “might” gibi kip belirten yardımcı fiiller (modal verbs) de olumsuzluk ekinde “not” ile birleşerek kullanılır.
Her bir yardımcı fiil, kendi zaman ve yapı kurallarına göre olumsuzluk ekini alır. Örneğin, geniş zamanda bir eylemin yapılmadığını belirtmek için “do not” veya “does not” kullanılırken, şimdiki zamanda bir durumun gerçekleşmediğini ifade etmek için “am not”, “is not” veya “are not” kullanılır. Bu yapıların doğru kullanımı, hem dilbilgisel doğruluğu sağlar hem de iletilmek istenen mesajın netliğini artırır.
Olumsuz Zamirler ve Zarflar (Negative Pronouns and Adverbs)
İngilizcede olumsuzluk sadece yardımcı fiiller ve “not” ile sınırlı değildir. Cümleye baştan sona olumsuz bir anlam katan özel zamirler ve zarflar da bulunur. Bu kelimeler genellikle “no-“, “any-” veya “never-” gibi önekler içerir ve tek başlarına cümlenin anlamını olumsuz yapabilirler. Örneğin, “nobody” (hiç kimse), “nothing” (hiçbir şey), “nowhere” (hiçbir yer) gibi olumsuz zamirler ve “never” (asla), “hardly” (neredeyse hiç), “scarcely” (zar zor) gibi olumsuz zarflar, kullanıldıkları cümlenin fiilini olumsuz yapma ihtiyacını ortadan kaldırır veya fiili olumlu bırakarak genel anlamı olumsuz kılar.
Bu tür kelimelerin kullanıldığı cümlelerde çift olumsuzluk (double negation) yapmaktan kaçınmak önemlidir, çünkü bu durum anlam karmaşasına yol açabilir veya cümleye beklenenin aksine olumlu bir anlam katabilir. Doğru kullanıldıklarında, olumsuz zamirler ve zarflar, daha akıcı ve doğal bir İngilizce ifade biçimi sunar.
Olumsuzluk ile İlgili Sık Yapılan Hatalar
İngilizce öğrenirken olumsuzluk yapılarında sıkça karşılaşılan bazı hatalar vardır. Bu hataların başında, anadilin (Türkçenin) etkisiyle çift olumsuzluk kullanma eğilimi gelir. Türkçede “Kimse gelmedi” gibi ifadelerde hem “kimse” hem de “gelmedi” olumsuzluk barındırırken, İngilizcede bu durum farklıdır. İngilizcede bir cümlede zaten olumsuz bir anlam taşıyan “nobody”, “nothing”, “never” gibi kelimeler kullanıldığında, fiili ayrıca olumsuz yapmaya gerek yoktur. Örneğin, “Kimse gelmedi” cümlesini İngilizceye çevirirken doğru kullanım ” Nobody came. ” şeklindedir. “Nobody didn’t come.” demek, hem dilbilgisel olarak yanlış hem de “herkes geldi” gibi zıt bir anlama yol açabilir. Benzer şekilde, “Hiçbir şeyim yok” derken “I don’t have nothing.” demek yerine ” I don’t have anything. ” veya ” I have nothing. ” denilmelidir.
Bir diğer yaygın hata, farklı zaman ve fiil türlerine göre doğru yardımcı fiili kullanmamaktır. İngilizcede olumsuz cümle kurarken, zamanına ve fiilin türüne uygun yardımcı fiilin (“do/does/did”, “be” fiilleri – am, is, are, was, were – veya “have/has/had” fiilleri) “not” ile birlikte kullanılması zorunludur. Örneğin, geniş zamanda “Kahve sevmiyorum” demek için “I not like coffee” gibi bir ifade yanlıştır; doğru kullanım ” I do not like coffee. ” (veya kısaltılmış haliyle “I don’t like coffee.”) şeklindedir. Aynı şekilde, şimdiki zamanda “O gelmiyor” demek için “He not coming.” demek yerine ” He is not coming. ” denmelidir.
Kip belirten fiillerle (modal verbs) olumsuzluk yaparken de dikkatli olmak gerekir. “Can”, “will”, “must”, “should” gibi fiillerle olumsuzluk, doğrudan bu fiillere “not” eklenerek yapılır. Örneğin, “Yapamam” demek için “I cannot do it.” veya “I can’t do it.” denilir. “I do not can do it.” gibi bir yapı İngilizcede kesinlikle kullanılmaz. Bu kurallara dikkat etmek, hem dilbilgisi hatalarını azaltacak hem de daha akıcı ve doğru bir İngilizce konuşmanızı sağlayacaktır.
| Hatalı Kullanım | Doğru Kullanım | Açıklama |
|---|---|---|
| I don’t have nothing . | I don’t have anything . I have nothing . |
İngilizcede çift olumsuzluk kullanılmaz. “Nothing” zaten olumsuz bir anlam taşır. |
| He not like apples. | He doesn’t like apples. | Geniş zamanda olumsuzluk yaparken “do/does” yardımcı fiili kullanılır. |
| She isn’t went to school. | She didn’t go to school. | Geçmiş zamanda basit olumsuzluk için “did” yardımcı fiili ve fiilin yalın hali kullanılır. “Be” fiili şimdiki zaman ve edilgen çatıda kullanılır. |
| They haven’t no money . | They have no money . They don’t have any money . |
“No” kelimesi zaten olumsuzluk içerir. Yardımcı fiil “don’t” ile “any” veya doğrudan “no” kullanılmalıdır. |
| You mustn’t to go there. | You mustn’t go there. | Kip belirten fiillerden (modal verbs) sonra fiilin yalın hali gelir, “to” eki kullanılmaz. |
| We are not know him. | We don’t know him. | “Know” gibi durum fiilleri şimdiki zamanda genellikle “be” fiiliyle değil, “do” fiiliyle olumsuz yapılır. |
| I never didn’t see such a thing. | I never saw such a thing. | “Never” kelimesi zaten olumsuz bir anlam taşıdığından, fiili ayrıca olumsuz yapmaya gerek yoktur . |
| There aren’t no books on the shelf. | There are no books on the shelf. There aren’t any books on the shelf. |
“There is/are” yapılarında “no” kullanıldığında tekrar olumsuz yardımcı fiile gerek yoktur. “Any” ile birlikte olumsuz yardımcı fiil kullanılır. |
Bu tablo, İngilizcede olumsuz cümleler kurarken yapılan temel hataları ve bunların nasıl düzeltileceğini göstermektedir. Doğru yapıları öğrenmek ve pratik etmek, İngilizce yeterliliğinizi önemli ölçüde geliştirecektir.
Olumsuzluk ile İlgili Örnek Cümleler
- She doesn’t like spicy food..
O baharatlı yemek sevmez . . - We are not going to the party tonight..
Bu gece partiye gitmiyoruz . . - I didn’t see anyone familiar there..
Orada tanıdık kimseyi görmedim . . - They haven’t finished their homework yet..
Onlar ödevlerini henüz bitirmediler . . - He cannot speak French fluently..
O akıcı bir şekilde Fransızca konuşamıyor . . - You shouldn’t worry so much about it..
Bu konuda o kadar çok endişelenmemelisin . . - There is no one left in the room..
Odada kimse kalmadı . . - I have nothing to say about that matter..
Bu konu hakkında söyleyecek hiçbir şeyim yok . . - She never eats meat..
O asla et yemez . . - He hardly ever comes to class on time..
O derse neredeyse hiç zamanında gelmez . . - You must not touch the exhibits..
Sergilenenlere dokunmamalısın . . - They weren’t invited to the wedding..
Düğüne davet edilmediler . . - I don’t believe in ghosts..
Hayaletlere inanmıyorum . . - She wouldn’t tell me her secret..
Bana sırrını söylemezdi . . - We didn’t understand the instructions..
Talimatları anlamadık . .