Noktalama işaretleri, yazılı metinlerin anlaşılırlığını artıran, cümlelerin yapısını ve anlamını belirleyen önemli unsurlardır. Köşeli parantezler, eğik çizgiler ve üç nokta da bu işaretler arasında yer alır ve her birinin kendine özgü kullanım alanları ve işlevleri vardır. Bu bölüm, bu üç noktalama işaretinin İngilizce dilbilgisindeki yerini ve doğru kullanımını detaylı bir şekilde açıklamaktadır.
Metinlerde bu işaretlerin doğru kullanımı, yazının profesyonelliğini ve mesajın netliğini doğrudan etkiler. Özellikle akademik yazılarda, alıntılarda veya teknik dokümanlarda bu işaretlerin kullanımı büyük önem taşır. Bu işaretler, bazen ek bilgi sağlamak, bazen alternatifleri belirtmek, bazen de bir metnin kesildiğini göstermek için kullanılır.
Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.
Makale içerisindeki başlıklara tıklayarak o konunun ayrıntılı konu anlatım sayfasına gidebilirsiniz.
Köşeli Parantezler (Brackets)
Köşeli parantezler, genellikle metin içinde ek bilgi vermek, açıklamalar yapmak, düzenlemeler belirtmek veya alıntılarda değişiklikleri göstermek için kullanılır. Parantezlerin aksine, köşeli parantezler daha çok yazarın metne dışarıdan yaptığı müdahaleleri belirtir. Özellikle alıntılarda, orijinal metinde olmayan ancak açıklayıcı veya düzeltici nitelikteki eklemeler için kullanılırlar. Bu, okuyucunun orijinal metin ile eklenen kısım arasındaki farkı net bir şekilde anlamasını sağlar.
Eğik Çizgiler (Slashes)
Eğik çizgiler, birden fazla öğeyi veya seçeneği belirtmek, bölme işaretlerini göstermek veya belirli kısaltmalar yapmak için kullanılır. Genellikle “veya” anlamında iki kelimeyi birbirine bağlamak için tercih edilirler. Ayrıca tarihleri ve bazı ölçü birimlerini yazarken de karşımıza çıkabilirler. Eğik çizgiler, kısa ve öz ifadelerde, özellikle resmi olmayan yazışmalarda veya notlarda sıkça kullanılır.
Üç Nokta (Ellipses)
Üç nokta, bir metinden kelimelerin, cümlelerin veya pasajların çıkarıldığını belirtmek için kullanılan bir noktalama işaretidir. Özellikle alıntılarda, orijinal metnin bir kısmının atlandığını göstermek için kullanılır. Üç nokta aynı zamanda bir düşüncenin veya konuşmanın kesintiye uğradığını, tamamlanmadığını veya belirsiz olduğunu ifade etmek için de kullanılabilir. Edebi metinlerde gerilim yaratmak veya okuyucuyu düşündürmek amacıyla da tercih edilebilir.
Köşeli Parantezler, Eğik Çizgiler, Üç Nokta Tablosu
Aşağıdaki tablo, İngilizcede köşeli parantez (Brackets), eğik çizgi (Slashes) ve üç nokta (Ellipses) işaretlerinin temel kullanımlarını ve anlamlarını özetlemektedir:
| Noktalama İşareti | Sembol | Kullanım Amacı | Örnek Cümle | Türkçe Anlamı |
|---|---|---|---|---|
| Köşeli Parantezler | [ ] |
|
He stated, “I will never forget this day [May 15, 2024] .” The sign read, “No dog’s [sic] allowed.” |
“Bu günü [15 Mayıs 2024] asla unutmayacağım,” diye belirtti. Levhada “Köpekler giremez [sic] ” yazıyordu. |
| Eğik Çizgi | / |
|
Please indicate your gender (M/F) . Roses are red, violets are blue / Sugar is sweet, and so are you. |
Lütfen cinsiyetinizi belirtin (E/K) . Güller kırmızıdır, menekşeler mavidir / Şeker tatlıdır, sen de öyle. |
| Üç Nokta | … |
|
“To be, or not to be … that is the question.” She paused, “I don’t know … maybe tomorrow.” |
“Olmak ya da olmamak … işte bütün mesele bu.” Durakladı, “Bilmiyorum … belki yarın.” |
Köşeli Parantezler, Eğik Çizgiler ve Üç Noktanın Karşılaştırmalı Kullanımı
Noktalama işaretleri dünyasında, köşeli parantezler, eğik çizgiler ve üç nokta bazen benzer görünebilir veya kafa karıştırıcı durumlarda karşımıza çıkabilir. Ancak her birinin kendine özgü bir rolü ve kullanım amacı vardır. Bu işaretlerin temel farklarını ve ne zaman hangisini tercih etmeniz gerektiğini anlamak, yazılı iletişiminizi çok daha net ve etkili hale getirecektir.
- Köşeli Parantezler ([ ]) – Yazarın Müdahalesi: Köşeli parantezler, bir alıntıya veya başkasının metnine yazarın kendisinin eklediği bilgileri, açıklamaları veya düzeltmeleri belirtmek için kullanılır. Yani, köşeli parantez içindeki metin, orijinal yazarın değil, sizin tarafınızdan eklenmiştir. Bu, okuyucunun orijinal metin ile sizin eklediğiniz kısım arasındaki ayrımı net bir şekilde görmesini sağlar. Özellikle akademik ve gazetecilik yazılarında, alıntıların doğruluğunu korurken gerekli açıklamaları yapmak için vazgeçilmezdirler. Örneğin, bir alıntıda geçen ancak okuyucu için belirsiz olabilecek bir ismin veya terimin açıklanması gerektiğinde köşeli parantez kullanılır: “O, [John Smith] toplantıda konuştu.”
- Eğik Çizgiler (/) – Alternatifler ve Bölmeler: Eğik çizgiler, genellikle “veya” anlamına gelir ve iki veya daha fazla seçeneği, alternatifi veya ilişkiyi belirtmek için kullanılır. Ayrıca bazı kısaltmalarda, oranlarda ve tarihlerde de karşımıza çıkar. Eğik çizgiler, genellikle kısa ve öz ifadelerde tercih edilir; uzun ve karmaşık cümlelerde kullanımı önerilmez. Örneğin, “bay/bayan” (Mr./Ms.) gibi cinsiyet ayrımı yapmayan ifadelerde veya “100 km/s” gibi birimlerde kullanılırlar. Temel işlevi, birden fazla unsuru tek bir yapı içinde sunmaktır.
- Üç Nokta (…) – Eksiklik ve Kesinti: Üç nokta, bir metinden kelimelerin, cümlelerin veya paragrafların çıkarıldığını veya atlandığını göstermek için kullanılır. Özellikle alıntılarda, orijinal metnin tamamını kullanmak yerine sadece ilgili kısımları almak istediğinizde bu işaret devreye girer. Ayrıca, bir düşüncenin tamamlanmadığını, konuşmanın kesintiye uğradığını veya bir duraksamayı ifade etmek için de kullanılır. Üç nokta, okuyucuya bir şeylerin eksik olduğunu veya devamının geldiğini ima eder. Örneğin, “İlk cümlenin başı… ama sonu farklıydı.” cümlesinde üç nokta, cümlenin ortasından bir kısmın atlandığını gösterir.
Özetle, köşeli parantezler eklemeleriniz , eğik çizgiler alternatifleriniz ve üç nokta ise eksiklikleriniz veya kesintileriniz içindir. Bu ayrımları akılda tutmak, yazılı metinlerinizde daha doğru ve etkili noktalama işaretleri kullanmanıza yardımcı olacaktır. Her bir işaretin amacını ve bağlamını doğru anlamak, mesajınızın netliğini artıracak ve okuyucunun metni kolayca kavramasını sağlayacaktır.
Köşeli Parantezler, Eğik Çizgiler ve Üç Nokta ile İlgili Sık Yapılan Hatalar
Köşeli parantezler, eğik çizgiler ve üç nokta, yazılı metinde belirli anlamlar yükleyen önemli noktalama işaretleridir. Ancak kullanımları konusunda yapılan bazı yaygın hatalar, metnin anlaşılırlığını düşürebilir, profesyonelliğini zedeleyebilir ve hatta yanlış anlamalara yol açabilir. Bu bölümde, bu işaretlerle ilgili sıkça karşılaşılan hatalara ve doğru kullanımlarına değineceğiz.
- Gereksiz Kullanım ve Aşırıya Kaçma: Özellikle üç noktanın kullanımı konusunda sıklıkla hata yapılır. Üç nokta, bir metinden parça atlandığını veya bir düşüncenin tamamlanmadığını göstermek için kullanılır. Ancak, bazı yazarlar duygu yoğunluğunu, dramatik duraklamaları veya bir düşünce akışını belirtmek amacıyla üç noktayı gereksiz yere veya aşırı miktarda kullanma eğilimindedir. Örneğin, bir konuşma metninde her duraklama için üç nokta kullanmak yerine, cümlenin akışı veya bağlam zaten duraklamayı ima ediyorsa bu işaretten kaçınmak daha doğru olur. Aşırı kullanım, metni dağınık ve amatör gösterebilir.
- Yanlış Yerleştirme ve Anlam Bozulması: Köşeli parantezler ve eğik çizgilerin cümledeki konumu oldukça önemlidir. Bu işaretlerin yanlış yere yerleştirilmesi, cümlenin anlamını tamamen değiştirebilir veya kafa karışıklığına yol açabilir. Örneğin, köşeli parantez içindeki bir açıklamanın orijinal cümlenin ana fikrini bozacak şekilde konumlandırılması veya eğik çizginin iki farklı ifadeyi mantıksız bir şekilde birleştirmesi sıkça görülen hatalardandır. Noktalama işaretleri, cümlenin doğal akışını desteklemeli, asla engellememelidir.
- Boşluk Hataları: Noktalama işaretlerinin etrafındaki boşluklar, yazım kuralları açısından oldukça önemlidir. Üç noktanın kullanımı genellikle bu konuda en çok hatanın yapıldığı yerdir. Genel kural, üç noktanın kendinden önceki ve sonraki kelime arasında bir boşluk bulunmasıdır (örneğin, “Kitap okumayı severim… ve yazmayı da.”). Ancak, alıntı yapılan metnin ortasında bir kelime veya cümle atlanıyorsa, üç noktanın atlanan kısmın öncesi ve sonrası kelimelere bitişik yazılması da mümkündür. Eğik çizgi ve köşeli parantezler için de benzer boşluk kuralları geçerlidir; bu işaretlerin kullanıldığı yerlerde, genel dilbilgisi ve stil rehberlerine uygun boşluk bırakmaya dikkat etmek gerekir.
- Resmi Olmayan Kullanım ve Profesyonellik Kaybı: Eğik çizgi (“/”) özellikle resmi ve akademik yazışmalarda dikkatli kullanılması gereken bir işarettir. Genellikle “veya”, “bölü” ya da belirli kısaltmalar için kullanılır. Ancak, resmi metinlerde gereğinden fazla eğik çizgi kullanmak, yazının profesyonelliğini düşürebilir ve metni daha çok not veya taslak gibi gösterebilir. Örneğin, “öğrenci/öğretmen” yerine “öğrenci veya öğretmen” ifadesini kullanmak, daha resmi bir dilbilgisi yapısı sunar. Metnin türüne ve hedef kitlesine göre eğik çizginin kullanımı değerlendirilmelidir.
- Parantez ve Köşeli Parantez Karışıklığı: Parantezler “()” ve köşeli parantezler “[]” farklı amaçlar için kullanılır ve sıklıkla birbirleriyle karıştırılır. Parantezler genellikle ek bilgi, açıklama veya yan notlar için kullanılırken, köşeli parantezler daha çok bir alıntı içinde yazarın yaptığı eklemeleri, düzeltmeleri veya açıklamaları belirtmek için kullanılır. Yani, köşeli parantez, orijinal metnin bir parçası olmayan ancak açıklayıcı nitelikteki müdahaleleri gösterir. Bu ayrımı göz ardı etmek, özellikle akademik ve araştırma yazılarında alıntıların doğruluğu konusunda kafa karışıklığına yol açabilir.
- Anlamsal Belirsizlik Oluşturma: Bu noktalama işaretlerinin yanlış veya belirsiz kullanımı, cümlenin okuyucu tarafından farklı yorumlanmasına neden olabilir. Örneğin, bir alıntıda üç noktanın nereyi temsil ettiği açıkça belirtilmezse, okuyucu orijinal metnin hangi kısmının atlandığını anlayamayabilir. Benzer şekilde, köşeli parantez içindeki bir açıklamanın bağlamdan kopuk olması, okuyucunun anlam bütünlüğünü kaybetmesine yol açabilir. Her bir noktalama işaretinin amacını iyi kavramak ve metne netlik katmak için doğru şekilde kullanmak esastır.
Bu hatalardan kaçınmak için, yazarların bu noktalama işaretlerinin temel işlevlerini ve bağlamlarına göre doğru kullanımlarını iyi anlamaları gerekmektedir. Şüpheye düşüldüğünde, güvenilir dilbilgisi ve stil rehberlerine başvurmak en doğru yaklaşımdır.
Köşeli Parantezler, Eğik Çizgiler, Üç Nokta ile İlgili Örnek Cümleler
- The author states, “He was determined to succeed [despite the odds] .”
Yazar, “O [olasılıklara rağmen] başarılı olmaya kararlıydı.” diye belirtiyor. - “I came, I saw, I conquered,” said Caesar, but he also added, “and then […] I rested.”
Sezar “Geldim, gördüm, yendim,” dedi ama ekledi, “ve sonra […] dinlendim.” - Please bring your laptop and/or tablet to the meeting..
Toplantıya dizüstü bilgisayarınızı ve/veya tabletinizi getirin. . - The original text read: “The sky was blue […] and the birds sang.”
Orijinal metin şöyleydi: “Gökyüzü maviydi […] ve kuşlar şarkı söylüyordu.” - She said, “I think [it is] a great idea.”.
“Bence [bu] harika bir fikir,” dedi. . - Our goal is to achieve zero/low emissions..
Hedefimiz sıfır/düşük emisyon sağlamaktır. . - The historical document reads: “The year 1776 [the year of independence] was pivotal.”.
Tarihi belge şöyle diyor: “1776 yılı [bağımsızlık yılı] çok önemliydi.” . - Could you please buy bread, milk, and/or eggs??
Lütfen ekmek, süt ve/veya yumurta alır mısın? ? - He paused, sighed, and then said, “I don’t know […] what to do next.”
Durakladı, iç çekti ve sonra “Ne yapacağımı […] bilmiyorum,” dedi. - The reporter noted, “The crowd was loud [cheering] .”.
Muhabir, “Kalabalık [tezahürat yaparak] yüksek sesliydi,” dedi. . - For more details, see page 12 ff. [following pages].
Daha fazla bilgi için, sayfa 12 ve devamına [sonraki sayfalar] bakınız. - “To be or not to be […] that is the question.”
“Olmak ya da olmamak […] işte bütün mesele bu.” - The recipe calls for 1 cup of flour/sugar ..
Tarif 1 su bardağı un/şeker istiyor. . - The study found significant results [p < .05] .
Çalışma önemli sonuçlar buldu [p < .05] . - His final words were, “I’ve tried my best […] good luck.”
Son sözleri, “Elimden gelenin en iyisini yaptım […] iyi şanslar,” oldu.