İngilizce’de Edilgen Çatının Kullanım Alanları – When to Use Passive Voice in English

Edilgen çatı (Passive Voice), İngilizce dilbilgisinin rastgele kullanılan bir yapısı olmaktan çok, belirli iletişimsel amaçlar ve bağlamlar için tercih edilen güçlü ve esnek bir araçtır. Bir cümlede eylemi gerçekleştiren (yani özne olan) kişi veya şeyden ziyade, eylemden etkilenen unsurun (yani nesnenin) veya eylemin kendisinin vurgulanması gerektiğinde edilgen çatıya başvururuz. Etken çatıda eylemi yapan cümlenin ana odağındayken, edilgen çatıda bu durum değişir ve dikkat, eylemin neye yapıldığına veya neyin yapıldığına çevrilir. Bu yapısal değişim, mesajımızı daha net iletmemizi, belirli bilgileri ön plana çıkarmamızı ve yazımımıza veya konuşmamıza uygun bir ton katmamızı sağlar. İşte edilgen çatının en yaygın ve etkili kullanım alanları ve neden bu bağlamlarda tercih edildiği:

İçindekiler

Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.

1. Eylemi Yapanın Önemsiz, Bilinmeyen veya Belirsiz Olduğu Durumlar

Edilgen çatının (Passive Voice) en temel ve belki de en sık başvurulan kullanım nedeni, bir cümlenin ana odağını eylemi gerçekleştiren özne yerine, eylemin kendisine veya eylemden etkilenen nesneye kaydırmaktır. Bu stratejik bir tercihtir; çünkü bazı durumlarda, eylemi kimin yaptığı bilgisi ya gereksizdir, ya bilinmiyordur, ya da bilinmesine rağmen özellikle belirtilmesi istenmiyordur. Bu esneklik, iletişimi daha verimli, doğru ve bazen de daha diplomatik hale getirir.

  • Eylemi Yapanın Önemi Olmadığında:

    Günlük hayatta veya belirli profesyonel bağlamlarda, bir eylemin kim tarafından yapıldığı bilgisi, iletilmek istenen ana mesaja katkı sağlamayabilir. Odak, tamamlanan işin, üretilen ürünün veya gerçekleşen olayın kendisindedir. Bu gibi durumlarda, eylemi yapanı belirtmek, cümleyi gereksiz yere uzatır ve dinleyici veya okuyucunun dikkatini asıl konudan dağıtabilir. Edilgen çatı, bu tür senaryolarda doğrudan sonuca veya duruma odaklanma imkanı sunar.

    • The new library was completed last month.
      Yeni kütüphane geçen ay tamamlandı . (Burada önemli olan, kütüphanenin inşa sürecinin sona ermesidir. Onu kimin inşa ettiği (inşaat şirketi, işçiler vb.) bağlam açısından genellikle ikincil bir bilgidir.)
    • Thousands of trees are planted in our city every year to improve air quality.
      Şehrimizde hava kalitesini artırmak için her yıl binlerce ağaç dikilir . (Ağaç dikme eylemini gerçekleştiren kişiler (belediye çalışanları, gönüllüler) bu cümlenin ana odağı değildir; asıl mesaj, hava kalitesini iyileştirme amacıyla gerçekleştirilen yıllık dikim faaliyetinin kendisidir.)
    • The latest update for the software was released yesterday.
      Yazılımın en son güncellemesi dün yayınlandı . (Kim yayınladı? Geliştiriciler? Pazarlama ekibi? Önemli olan, güncellemenin artık erişilebilir olmasıdır.)
  • Eylemi Yapan Bilinmediğinde:

    Bir eylemin faili hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığımız durumlarda, etken bir cümle kurmak mantıksız veya imkansız hale gelir. Bu genellikle olaylar, kazalar veya keşifler gibi durumlarda karşımıza çıkar. Edilgen çatı, bilinmeyeni kabul etmemize ve yine de durumu veya eylemi doğru bir şekilde rapor etmemize olanak tanır.

    • My car was stolen from the parking lot last night.
      Arabam dün gece otoparktan çalındı . (Arabayı kimin çaldığı bilinmiyor. Etken bir cümle kurmak için “Birisi arabamı çaldı” demek zorunda kalırdık ki bu daha az doğrudan bir ifadedir.)
    • A rare species of bird was discovered in the Amazon rainforest.
      Amazon yağmur ormanlarında nadir bir kuş türü keşfedildi . (Kuşu keşfeden bilim adamlarının kim olduğu o anki bağlamda önemli olmayabilir; asıl vurgu, keşfedilen kuş türü üzerindedir.)
    • The valuable diamond necklace was missing from the museum exhibit.
      Değerli pırlanta kolye müze sergisinden kayıptı . (Kim kaybetti veya çaldı bilinmiyor.)
  • Eylemi Yapanın Belirsiz veya Çok Genel Olduğunda:

    Bazı eylemleri yapanlar, “insanlar”, “onlar”, “herkes” gibi çok geniş ve spesifik olmayan gruplardır. Bu gibi durumlarda, etken cümlede bu belirsiz özneleri tekrar tekrar kullanmak, ifadeyi gereksiz yere ağırlaştırır ve okuyucuyu yorar. Edilgen çatı, bu tür genel ifadelerden kaçınarak cümlenin daha akıcı ve doğal olmasını sağlar.

    • English is spoken all over the world.
      İngilizce tüm dünyada konuşulur . (Burada “İnsanlar tüm dünyada İngilizce konuşur” demek yerine edilgen kullanmak, dilin yaygınlığına odaklanır ve daha evrensel bir ifade yaratır.)
    • Rules must be followed to ensure safety.
      Güvenliği sağlamak için kurallara uyulmalıdır . (Kim uymalı? Herkes. Bu genel gerekliliği “Herkes kurallara uymalıdır” demek yerine edilgen kullanmak daha resmi ve evrensel bir ton verir.)
    • It is said that honesty is the best policy.
      Dürüstlüğün en iyi politika olduğu söylenir . (Kim söyler? Genel olarak insanlar. Bu gibi yaygın inanışlar veya genellemeler için edilgen çatı idealdir.)

2. Eylemden Etkilenen Nesnenin Vurgulanması İstenen Durumlar

Edilgen çatının stratejik bir diğer kullanım alanı, cümlenin odağını, eylemi gerçekleştiren özne yerine, eylemden doğrudan etkilenen nesneye kaydırmaktır. Bu, özellikle o nesnenin veya onun maruz kaldığı eylemin, cümlenin ana teması veya en önemli bilgi parçası olduğu durumlarda kullanılır. Bu yöntem, bir hikaye anlatırken, bir olayı rapor ederken veya belirli bir konuyu açıklarken dikkati doğru yere çekmenizi sağlar.

  • The patient was successfully operated on by Dr. Smith, and his recovery is expected to be swift.
    Hasta, Dr. Smith tarafından başarılı bir şekilde ameliyat edildi ve hızlı bir iyileşme bekleniyor. (Bu cümlede, Dr. Smith’in kim olduğundan ziyade, hastanın durumu ve ameliyatın başarıyla sonuçlanması ana odak noktasıdır. Hastanın iyileşme süreci, etken çatıya göre edilgen çatıyla daha doğal bir şekilde devam ettirilebilir.)
  • This ancient castle was built in the 14th century, and it has stood for centuries as a testament to medieval architecture.
    Bu antik kale 14. yüzyılda inşa edildi ve Orta Çağ mimarisinin bir kanıtı olarak yüzyıllardır ayakta duruyor. (Cümlenin asıl konusu kale ve onun tarihsel önemidir, kaleyi inşa eden kişiler veya gruplar ikinci plandadır. Edilgen çatı, kaleyi cümlenin ana kahramanı yapar.)
  • The new product line will be launched next quarter with an extensive marketing campaign.
    Yeni ürün serisi gelecek çeyrekte geniş bir pazarlama kampanyasıyla piyasaya sürülecek . (Burada şirketin ürünü piyasaya sürmesinden ziyade, yeni ürünün kendisi ve piyasaya sürülme olayı vurgulanır.)
  • Many valuable artifacts were preserved during the recent archaeological dig.
    Son arkeolojik kazı sırasında birçok değerli eser koruma altına alındı . (Odak, eserler ve onların korunma durumudur, kimin koruduğu daha az önemlidir.)

3. Resmi ve Bilimsel Yazımda Nesnel Bir Ton Sağlamak

Edilgen çatı, akademik ve bilimsel yazımda, raporlarda, araştırma makalelerinde ve resmi duyurularda vazgeçilmez bir araçtır. Bu kullanım, metne kişisel olmayan, tarafsız ve olgusal bir ton kazandırır. Odak, eylemi gerçekleştiren kişisel öznelerden ziyade, süreçlerin, gözlemlerin, deneylerin, bulguların ve sonuçların kendisine kaydırılır. Bu, bilimsel metodolojinin temel prensibi olan nesnelliği yansıtır.

  • The experiment was conducted at room temperature to ensure consistent results.
    Deney, tutarlı sonuçlar elde etmek için oda sıcaklığında yapıldı . (Bu tür ifadeler, bilim adamlarının “Biz deneyi yaptık” demesinden çok, deneyin kendisinin ve koşullarının vurgulanmasını sağlar, bulguların kişisel görüşlerden ziyade nesnel verilere dayandığını ima eder.)
  • New regulations have been implemented to ensure public safety and environmental protection.
    Halk güvenliğini ve çevre korumasını sağlamak için yeni düzenlemeler uygulandı . (Hükümet veya ilgili kurumlar tarafından uygulandığı açık olsa da, vurgu eylemin kendisinde ve sonuçlarındadır. Bu, resmiyet ve tarafsızlık katmanı ekler.)
  • Data were collected over a period of six months and then statistically analyzed.
    Veriler altı aylık bir süre boyunca toplandı ve ardından istatistiksel olarak analiz edildi. (Araştırmacıların verileri topladığı biliniyor ancak metin, sürecin adımlarına ve toplanan verilere odaklanarak daha bilimsel bir dil kullanır.)
  • A significant correlation was observed between variable A and variable B in the study.
    Çalışmada değişken A ile değişken B arasında önemli bir korelasyon gözlemlendi . (Korelasyonu kimin gözlemlediği (araştırmacılar) yerine, gözlemin kendisi ve bilimsel bulgu öne çıkarılır.)

4. Suçlama veya Sorumluluktan Kaçınma / Kibarlık

Edilgen çatı, bazen eylemi yapanı açıkça belirtmek istenmediğinde veya bu bilginin hassas olduğu durumlarda stratejik bir kaçınma mekanizması olarak kullanılır. Bu, özellikle bir hata, bir olumsuzluk veya hoş olmayan bir durum söz konusu olduğunda sorumluluğu doğrudan bir kişiye veya gruba atfetmekten kaçınmak için nazik veya diplomatik bir yol sunar. Kurumsal iletişimde veya kişisel ilişkilerde karşı tarafı rahatsız etmekten çekinildiğinde de tercih edilebilir.

  • Mistakes were made during the project’s initial planning phase.
    Projenin ilk planlama aşamasında hatalar yapıldı . (Kim yaptı? “Biz hata yaptık” demek yerine, “hatalar yapıldı” diyerek sorumluluğu dağıtma ve durumu daha nesnel bir şekilde sunma amacı güdülür.)
  • Your order has been delayed due to unforeseen logistical challenges.
    Siparişiniz öngörülemeyen lojistik zorluklar nedeniyle gecikti . (Doğrudan “Biz siparişinizi geciktirdik” demek yerine, edilgen kullanarak olayın kendisi ve nedenleri vurgulanır, daha az suçlayıcı bir ton kullanılır.)
  • The problem was handled rather inefficiently, leading to further complications.
    Sorun oldukça verimsiz bir şekilde ele alındı , bu da ek komplikasyonlara yol açtı. (Kim ele aldı? Belirtilmiyor; belki de belirli bir departman veya kişi sorumlu ancak bunu doğrudan belirtmek yerine durumun kendisine odaklanılıyor.)
  • The glass was broken .
    Bardak kırıldı . (Çocuk annesine “Bardağı kırdın” demek yerine “Bardak kırıldı” diyerek suçu gizlemeye çalışır.)

5. Etken Öznenin Cümle Akışını Bozacağı Durumlar

Uzun ve karmaşık cümlelerde veya belirli bir konunun ardışık olarak anlatıldığı metinlerde, etken özneyi sürekli olarak tekrar etmek, cümlenin doğal akışını bozabilir, metni hantal hale getirebilir ve okuma deneyimini olumsuz etkileyebilir. Edilgen çatı, bu tür durumlarda daha akıcı, tutarlı ve estetik bir ifade sağlayarak, okuyucunun konuya odaklanmasını kolaylaştırır ve gereksiz tekrarlardan kaçınır.

  • When I arrived at the scene, the injured person had already been taken to the hospital, and the wreckage was being cleared from the road.
    Olay yerine vardığımda, yaralı kişi zaten hastaneye götürülmüştü ve enkaz yoldan temizleniyordu . (Burada, yaralıyı kimin götürdüğü veya enkazı kimin temizlediği (sağlık ekipleri, kurtarma görevlileri) değil, olay yerindeki durumun kendisi ve ardışık eylemler önemlidir. Edilgen çatı, anlatımın kesintisiz devam etmesini sağlar.)
  • The report details how the data were collected , how the results were analyzed , and what conclusions were drawn from the findings.
    Rapor, verilerin nasıl toplandığını , sonuçların nasıl analiz edildiğini ve bulgulardan hangi sonuçlara varıldığını detaylandırıyor. (Bu cümle dizisinde her eylem için ayrı bir özne (araştırmacılar) belirtmek yerine edilgen kullanılması, anlatımın daha derli toplu ve sürecin kendisine odaklı olmasını sağlar.)
  • After the preparations were finalized , the guests were welcomed into the hall, and dinner was served promptly.
    Hazırlıklar tamamlandıktan sonra misafirler salona buyur edildi ve akşam yemeği hemen servis edildi . (Her eylemi yapanı ayrı ayrı belirtmek yerine, sürecin kendisi ve misafirlerin durumu ön plana çıkarılır.)

Edilgen çatının doğru kullanımı, İngilizce’de daha sofistike, amaç odaklı ve etkili iletişim kurmanıza olanak tanır. Hangi durumlarda etken, hangi durumlarda edilgen çatının daha uygun olduğunu anlamak, dil becerilerinizin önemli bir göstergesidir ve sizi daha yetkin bir konuşmacı ve yazar yapar. Bu farklı kullanım alanlarını dikkatle inceleyerek ve bolca pratik yaparak dilbilgisi yeteneğinizi geliştirebilirsiniz.

Edilgen Çatının Kullanım Alanları Konusuyla İlgili Alıştırmalar

Aşağıdaki listeden İngilizce’de Edilgen Çatının Kullanım Alanları konusuyla ilgili alıştırmaları seçerek online olarak test çözmeye başlayabilirsiniz.

Edilgen Çatının Kullanım Alanları ile İlgili Örnek Cümleler

  • The package was delivered this morning..
    Paket bu sabah teslim edildi . .
  • All major decisions are made by the board of directors..
    Tüm büyük kararlar yönetim kurulu tarafından alınır . .
  • The old building will be demolished next month..
    Eski bina gelecek ay yıkılacak . .
  • My wallet was found in the park..
    Cüzdanım parkta bulundu . .
  • The new policy has been approved by the government..
    Yeni politika hükümet tarafından onaylandı . .
  • The victim was rushed to the hospital..
    Mağdur hastaneye koşturuldu . .
  • Computers are used in almost every aspect of life..
    Bilgisayarlar hayatın neredeyse her alanında kullanılır . .
  • These houses were built in the 1950s..
    Bu evler 1950’lerde inşa edildi . .
  • The criminal was arrested by the police..
    Suçlu polis tarafından tutuklandı . .
  • The project is being reviewed by an external committee..
    Proje harici bir komite tarafından inceleniyor . .
  • A solution must be found quickly..
    Hızlıca bir çözüm bulunmalıdır . .
  • His novel has been translated into ten languages..
    Romanı on dile çevrildi . .
  • The children were taught how to swim by their instructor..
    Çocuklara eğitmenleri tarafından nasıl yüzüleceği öğretildi . .
  • Many new jobs will be created by this investment..
    Bu yatırım sayesinde birçok yeni iş yaratılacak . .
  • The error was detected during the final inspection..
    Hata, son denetim sırasında tespit edildi . .

İlgili Bağlantılar

Yorum yapın