Belirsiz zamirler (Indefinite pronouns), İngilizce dilinde belirli bir kişi, yer ya da şeyden açıkça bahsetmeden kullanılan zamirlerdir. Bu zamirler, konuşmacının tam olarak kimden ya da neyden bahsetmediği durumlarda kullanılır. Yani, bu zamirler belirsizlik içerir ve öznenin ya da nesnenin kim ya da ne olduğu net değildir.
Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.
Belirsiz Zamirler Nedir?
İngilizcede belirsiz zamirler, genellikle “-one”, “-body”, “-thing” ve “-where” gibi son eklerle oluşturulur. Bu zamirler; insanlar, nesneler, yerler ya da miktarlarla ilgili genel ifadelerde kullanılır. Belirsiz zamirlerin en önemli özelliği, tam olarak kimi, neyi ya da nereyi ifade ettiklerinin açık olmamasıdır.
Yaygın Belirsiz Zamirler
Belirsiz zamirler, kastedilen kişi, nesne, yer ya da miktar açıkça belirtilmeden kullanılır. Kullanıldıkları bağlama göre farklı gruplara ayrılırlar. Bu gruplar, hangi tür varlıklardan bahsedildiğine göre (insan, eşya, yer, miktar) sınıflandırılır. Aşağıda her bir grup açıklamalarıyla birlikte verilmiştir.
1. İnsanlar için kullanılan belirsiz zamirler
Bu zamirler, belirli olmayan kişileri tanımlamak için kullanılır. Genellikle “-one” veya “-body” ile biterler ve anlamca birbirinin yerine kullanılabilirler.
- everyone / everybody – herkes
Örnek: Everybody is welcome to attend. - someone / somebody – birisi
Örnek: Somebody called you earlier. - anyone / anybody – herhangi biri
Örnek: Is anybody there? - no one / nobody – hiç kimse
Örnek: Nobody answered the phone.
Not: “-one” ve “-body” ile biten zamirler arasında anlam farkı yoktur, ancak “-body” biçimleri daha gündelik dilde kullanılırken, “-one” biçimleri yazılı ve daha resmi bağlamlarda tercih edilir.
2. Nesneler için kullanılan belirsiz zamirler
Bu zamirler, belirsiz bir nesne, kavram veya durumdan bahsederken kullanılır. Hepsi “-thing” ile biter ve herhangi bir nesneyi belirtmeden genel bir ifade sunar.
- everything – her şey
Örnek: Everything is under control. - something – bir şey
Örnek: Something smells good in the kitchen. - anything – herhangi bir şey
Örnek: Do you need anything? - nothing – hiçbir şey
Örnek: There’s nothing in the fridge.
İpucu: “Nothing”, zaten olumsuzluk içerdiği için bu zamirle birlikte “not” gibi ek olumsuzluklar kullanılmaz.
3. Yerler için kullanılan belirsiz zamirler
Bu gruptaki zamirler, belirli olmayan yerleri ifade etmek için kullanılır. Hepsi “-where” ile biter ve “neresi olduğu belli olmayan” yerleri belirtir.
- everywhere – her yerde
Örnek: We looked everywhere for the keys. - somewhere – bir yerde
Örnek: The wallet must be somewhere in the house. - anywhere – herhangi bir yerde
Örnek: You can sit anywhere you like. - nowhere – hiçbir yerde
Örnek: There’s nowhere to park.
4. Miktar belirten belirsiz zamirler
Bu zamirler, sayı ya da miktar belirtmeden genel olarak çokluk ya da azlık bildirir. Sayılabilir veya sayılamayan isimlerle kullanılabilirler.
- all – hepsi
Örnek: All were present at the meeting. - some – bazıları / biraz
Örnek: Some of the questions were difficult. - any – herhangi biri / herhangi miktar
Örnek: Do you have any sugar? - none – hiçbiri
Örnek: None of them arrived on time. - several – birkaç (sayılabilir nesneler için)
Örnek: Several students missed the class. - many – birçok (sayılabilir)
Örnek: Many were disappointed with the result. - much – çok (sayılamaz)
Örnek: Much has changed over the years. - few – az (sayılabilir)
Örnek: Few understood the instructions. - little – az (sayılamaz)
Örnek: There is little time left.
Not: Bu zamirlerin bazıları yalnız başına kullanılabildiği gibi, “of + noun” yapılarıyla da kullanılabilir (örneğin: some of the people , none of the water ).
Belirsiz Zamirlerin Özellikleri
Belirsiz zamirlerin doğru kullanımı için, bu zamirlerin dilbilgisel yapısı ve cümledeki rolüne dair bazı temel özelliklerin iyi anlaşılması gerekir. Aşağıda belirsiz zamirlerin en belirgin özellikleri açıklanmıştır:
- Tekil ya da çoğul olabilirler: Belirsiz zamirler yapılarına ve anlamlarına göre tekil veya çoğul olarak kullanılabilir.
- Yalnızca tekil olanlar: everyone, someone, anybody, nobody, everything gibi zamirler dilbilgisel olarak tekildir. Her ne kadar anlamca çokluğu çağrıştırsalar da, fiil çekimi daima tekil yapılmalıdır.
- Yalnızca çoğul olanlar: many, few, several gibi zamirler yalnızca çoğul isimleri karşılar ve çoğul fiille kullanılır.
- Hem tekil hem çoğul olabilenler: all, none, some, any gibi zamirler, kendilerinden sonra gelen ismin tekil ya da çoğul olmasına göre fiille uyum gösterir. Bu zamirlerin sayılabilir/sayılamaz ayrımı da bu noktada önemlidir.
- Fiil uyumu dilbilgisel kurallara bağlıdır: Belirsiz zamirlerin kullanıldığı cümlelerde fiil çekimi zamirin türüne göre değişir. Bu nedenle, zamirin tekil mi çoğul mu olduğunun bilinmesi zorunludur.
Örnekler:- Everybody is waiting outside. (tekil)
- Many are already inside. (çoğul)
- All of the cake is gone. (tekil, sayılamaz)
- All of the students are here. (çoğul)
- Olumsuz anlam taşıyan zamirler ayrıca “not” almazlar: “Nobody”, “nothing”, “nowhere” gibi zamirler cümleye zaten olumsuz anlam kattığı için, bu zamirlerin yer aldığı cümlelerde “not” kullanmak gereksiz ve yanlıştır. Aksi halde çifte olumsuzluk oluşur ki bu da İngilizcede yaygın bir dilbilgisi hatasıdır.
Yanlış: I don’t know nothing.
Doğru: I know nothing.
Belirsiz Zamirlerin Cümledeki Görevleri
Belirsiz zamirler, cümlede farklı dilbilgisel görevler üstlenebilir. Genellikle özne ya da nesne olarak karşımıza çıkarlar. Ancak bağlama göre dolaylı nesne veya yer belirten öğe gibi işlevleri de olabilir. Aşağıda bu görevler örneklerle açıklanmıştır:
1. Özne Olarak Kullanım
Belirsiz zamirler çoğunlukla cümlede özne görevinde kullanılır. Bu durumda zamir, fiilden önce gelir ve cümlede işi yapan kişi, nesne ya da yerin ne olduğu tam olarak belirtilmez.
Someone is knocking at the door. – Kapıyı birisi çalıyor.
Everybody wants to be heard. – Herkes duyulmak ister.
2. Nesne Olarak Kullanım
Belirsiz zamirler eylemden etkilenen unsur olarak da görev alabilir. Bu tür cümlelerde zamir genellikle fiilden sonra gelir.
I saw something in the garden. – Bahçede bir şey gördüm.
She didn’t tell anyone . – Hiç kimseye söylemedi.
3. Yer Belirten Öğeler Olarak Kullanım
“Somewhere”, “anywhere”, “everywhere”, “nowhere” gibi belirsiz zamirler, bir yer bildirirken kullanılır ve genellikle fiilin ardından gelirler.
We can go anywhere you like. – İstediğin her yere gidebiliriz.
He looked everywhere but couldn’t find his keys. – Her yere baktı ama anahtarlarını bulamadı.
4. Dolaylı Nesne veya Tamlayıcı Olarak Kullanım
Belirsiz zamirler bazen dolaylı nesne ya da edatla birlikte kullanılan tamlayıcı olarak da görev alabilir.
She gave someone a gift. – Birisine hediye verdi.
I wrote a message to everybody . – Herkese bir mesaj yazdım.
Bu görevlerin doğru bir şekilde anlaşılması, belirsiz zamirlerin hem anlamca hem de yapısal olarak etkili kullanılmasını sağlar. Aynı zamanda yazılı ve sözlü anlatımda gramer hatalarının önüne geçer.
Belirsiz Zamirlerle İlgili Yapılar
Belirsiz zamirler çoğunlukla tek başlarına kullanılır ve sıfat ya da belirleyici ile birlikte kullanılmaları dil bilgisel olarak sınırlıdır. Ancak bazı özel durumlarda, belirli yapılarla birlikte kullanılabilirler. Bu kullanımlar, özellikle yazılı anlatımda anlamı netleştirmek ve doğru gramer yapısını kurmak açısından önemlidir.
“Else” ile Kullanım
Belirsiz zamirler, else sözcüğüyle birlikte kullanıldığında “başka” anlamı kazanır. Bu yapı özellikle bir kişiyi, yeri veya şeyi diğerlerinden ayırmak istendiğinde tercih edilir. Örneğin:
- someone else – başka biri
- somewhere else – başka bir yer
- nothing else – başka hiçbir şey
Bu yapıların aitlik kazanması gerektiğinde, zamire aitlik eki ‘s eklenir; “else” kelimesine değil. Bu kullanım sıkça karıştırılır.
Doğru: That is someone else’s book.
Yanlış: That is someone’s else book.
Doğru: I don’t want to hear anyone else’s opinion.
Yanlış: I don’t want to hear anyone’s else opinion.
“Of” ile Kullanım
Bazı belirsiz zamirler, özellikle miktar belirtenler, “of” yapısıyla birlikte kullanılır. Bu durumda zamir, belirli bir grup ya da bütünlük içindeki parçaya veya tamamına işaret eder. Bu yapı çoğunlukla “the”, “these”, “those”, ya da şahıs zamirleriyle birlikte gelir.
- Some of the books are missing. – Kitapların bazıları kayıp.
- Most of them were tired. – Onların çoğu yorgundu.
- None of the answers was correct. – Cevapların hiçbiri doğru değildi.
- All of this belongs to you. – Bunların hepsi sana ait.
Bu tür yapılarda fiil uyumu, zamirin çoğul ya da tekil oluşuna göre değil, “of” sonrası gelen ismin sayı durumuna göre belirlenir. Örneğin:
None of the students are present.
None of the information is accurate.
Belirsiz Zamirlerle Sık Yapılan Hatalar
Belirsiz zamirler yaygın kullanımları nedeniyle öğreniciler arasında sıkça hata yapılan bir konudur. Aşağıda en yaygın yanlışlar ve doğruları örneklerle açıklanmıştır.
- Tekil zamirlerde çoğul fiil kullanmak: “Everyone”, “somebody”, “nobody”, “everything” gibi zamirler tekil sayılır. Bu nedenle fiil de tekil olmalıdır.
Yanlış: Everyone are excited.
Doğru: Everyone is excited. - Çifte olumsuzluk kullanmak: “Nobody”, “nothing”, “nowhere” gibi zamirler zaten olumsuzluk taşır. Bunlarla birlikte bir de “not” kullanmak dilbilgisel olarak yanlıştır.
Yanlış: I don’t know nothing.
Doğru: I know nothing. - “Else” ile aitlik hatası: “Someone else’s” gibi ifadelerde aitlik ekinin “else” değil, belirsiz zamire eklenmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Yanlış: This is someone’s else car.
Doğru: This is someone else’s car. - Belirsiz zamirleri çoğulmuş gibi algılamak: “Everybody”, “anybody” gibi kelimeler anlamca çokluğu çağrıştırsa da dilbilgisel olarak tekildir .
Yanlış: Everybody have their tickets.
Doğru: Everybody has their tickets.
Belirsiz Zamirlerin Türkçedeki Karşılıkları
İngilizcedeki belirsiz zamirlerin çoğu Türkçeye doğrudan çevrilebilir. Ancak her zamirin bağlam içindeki kullanımı farklı anlam katabilir. Bu nedenle çeviri yaparken sadece sözcük bazlı değil, bağlam bazlı düşünmek gerekir. İşte bazı yaygın karşılıklar:
- someone – biri
- anyone – herhangi biri
- no one / nobody – hiç kimse
- everyone / everybody – herkes
- something – bir şey
- anything – herhangi bir şey
- nothing – hiçbir şey
- everything – her şey
- somewhere – bir yer
- nowhere – hiçbir yer
Not: Bazı belirsiz zamirlerin Türkçede karşılığı olsa da, İngilizcedeki kullanımı çok daha yaygındır. Bu nedenle İngilizce öğrenenlerin bu yapıları sadece Türkçedeki anlamlarıyla değil, cümle içi görevleriyle birlikte öğrenmesi gerekir.
Belirsiz Zamirler ile İlgili Örnek Cümleler
- Everyone is invited to the party.
Herkes partiye davetli . - I heard something strange last night.
Dün gece garip bir şey duydum . - Nobody knows the answer to that question.
O sorunun cevabını hiç kimse bilmiyor . - We can go anywhere you want.
İstediğin her yere gidebiliriz . - Someone has left their umbrella here.
Birisi şemsiyesini burada bırakmış . - Do you know anybody who speaks French?
Fransızca konuşan biri var mı tanıdığın ? - Nothing matters more than health.
Sağlıktan daha önemli hiçbir şey yok . - She looked everywhere , but the keys were gone.
Her yere baktı ama anahtarlar yoktu . - Several of them were late.
Onlardan birkaç tanesi geç kaldı . - All is forgiven.
Her şey affedildi . - Anybody can make mistakes.
Herkes hata yapabilir . - Is there anything you want to ask?
Sormak istediğin bir şey var mı ? - Everybody needs love and care.
Herkes sevgi ve ilgiye ihtiyaç duyar . - No one told me about the meeting.
Toplantıdan bana hiç kimse bahsetmedi . - Something is definitely wrong here.
Burada kesinlikle bir gariplik var .