İngilizce’de iyelik zamirleri (possessive pronouns) , bir şeyin kime veya neye ait olduğunu göstermek için kullanılır. Bu zamirler, tekrar eden isimlerin yerine geçerek cümlede sahiplik anlamı kazandırır.
İyelik sıfatlarından (örneğin my , your , his ) farklı olarak, iyelik zamirleri isimden önce gelmez; tek başlarına kullanılırlar.
Örneğin;
- This is my book yerine This book is mine
- That is your book yerine That one is yours
İyelik zamirlerini doğru kullanmak, hem yazılı hem sözlü İngilizcede açık ve doğal cümleler kurabilmek için oldukça önemlidir. Bu bölümde iyelik zamirlerinin listesine, doğru kullanım biçimlerine ve sık yapılan hatalara yakından bakacağız.
Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.
İyelik Zamirlerinin Temel Özellikleri
İyelik zamirleri, İngilizce dilinde sahipliği ifade etmek için kullanılan iki farklı ama birbirine yakın kavramı kapsar. Bu kavramlar iyelik sıfatları ve iyelik zamirleri olarak iki ana gruba ayrılır ve her biri farklı işlevlere sahiptir.
İyelik sıfatları (Possessive Adjectives) , sahipliği belirtirken mutlaka bir isimle birlikte kullanılırlar ve ismin hemen önünde yer alırlar. Bu sıfatlar, sahip olunan nesneyi niteler ve cümleye aitlik anlamı katar. Örneğin: my (benim), your (senin/sizin), his (onun – erkek için), her (onun – kadın için), its (onun – cansız veya hayvan için), our (bizim), their (onların) iyelik sıfatlarıdır. Bu kelimeler tek başlarına kullanılmaz, mutlaka bir isim ile beraber gelirler. Örneğin, “my book” (benim kitabım), “their house” (onların evi) gibi.
Öte yandan, iyelik zamirleri (Possessive Pronouns) , sahipliği gösterirken ismin tamamını ya da onun yerine geçen kısmı temsil eder. Bu zamirler tek başlarına cümlede kullanılır ve ismin tekrar edilmesine gerek bırakmaz. İyelik zamirleri, genellikle cümlenin yükleminde yer alır ve sahip olunan şeyi doğrudan ifade eder. Örnekler: mine , yours , his , hers , its (çok nadiren tek başına kullanılır), ours , theirs .
Bu iki grup arasındaki en kritik fark, kullanım yerleri ve şekilleridir. İyelik sıfatları isimden önce gelir ve onu nitelerken, iyelik zamirleri ismin tamamının yerini tutar. Yanlış kullanım genellikle bu ayrımın göz ardı edilmesinden kaynaklanır. Örneğin, “This is my book” ifadesi doğru ve yaygın kullanımdır; burada my bir iyelik sıfatı olarak book isimini niteler. Ancak, “This is my mine” ifadesi dilbilgisel olarak hatalıdır çünkü my ve mine birlikte kullanılamaz. Doğru ifade “This is mine” şeklindedir ve burada mine iyelik zamiri olarak ismin yerini alır.
Özetle, İngilizce’de sahipliği belirtirken, iyelik sıfatları isimle beraber kullanılır , iyelik zamirleri ise isim yerine tek başlarına kullanılır . Bu kurala dikkat etmek, hem anlamın netliği hem de doğru İngilizce kullanımı açısından kritik öneme sahiptir.
İyelik Zamirleri Listesi ve Kullanımları
| Özne | İyelik Sıfatı (Possessive Adjective) | İyelik Zamiri (Possessive Pronoun) |
|---|---|---|
| I | my | mine |
| you (tekil/çoğul) | your | yours |
| he | his | his |
| she | her | hers |
| it | its | (çok nadir kullanılır) |
| we | our | ours |
| they | their | theirs |
İyelik Sıfatları ve İyelik Zamirlerinin Kullanım Farkları
İngilizcede sahiplik ifade ederken karşımıza çıkan iki temel yapı vardır: iyelik sıfatları (possessive adjectives) ve iyelik zamirleri (possessive pronouns). Bu iki yapı birbirine benzer işlevlere sahip olsa da, kullanımları açısından önemli farklılıklar taşırlar ve doğru kullanım dilin akıcılığı ile anlaşılırlığını sağlar.
İyelik Sıfatları – Possessive Adjectives
İyelik sıfatları, sahipliği belirtmek için kullanılan ve mutlaka bir isimle birlikte kullanılan kelimelerdir. İsimlerin önünde yer alırlar ve ismi nitelerler. Bu nedenle, iyelik sıfatları tek başına kullanılmaz, her zaman onları takip eden bir isim vardır.
Örnekler:
- My car is new. (Benim arabam yeni.)
- Your house is beautiful. (Senin evin güzel.)
- His book is on the table. (Onun kitabı masanın üzerinde.)
Burada iyelik sıfatları, sahibini belirttiği nesnenin önünde durarak, o nesneye aitliği belirtirler. İsim olmadan kullanıldıklarında cümlede eksiklik oluşur ve anlam bozulur.
Yanlış kullanım örneği:
- This is my . (Yanlış, çünkü “my” bir sıfattır ve isim olmadan kullanılamaz.)
- She took your without permission. (Yanlış, isim eksik.)
İyelik Zamirleri – Possessive Pronouns
İyelik zamirleri ise sahipliği belirtirken isimlerin yerine geçen kelimelerdir. Yani, nesneyi veya sahip olunan şeyi tekrar söylemeye gerek bırakmadan, onun yerini alırlar. Bu yüzden cümlede tek başlarına kullanılırlar ve isim içermezler.
Örnekler:
- This book is mine . (Bu kitap benim.)
- Is this jacket yours ? (Bu ceket senin mi?)
- The house on the corner is his . (Köşedeki ev onun.)
İyelik zamirleri, cümlenin yüklemi veya tamamlayıcısı olarak görev yapar ve ismin yerine geçerek sahipliği net biçimde gösterirler.
Yanlış kullanım örneği:
- This is my . (Yanlış, çünkü “my” isim olmadan tek başına kullanılamaz.)
- That pen is your . (Yanlış, “your” isimle birlikte kullanılır.)
Özetle Kullanım Farkları
- İyelik sıfatları daima bir isimle birlikte kullanılır ve isimden önce gelir.
- İyelik zamirleri ise isimlerin yerine geçer ve tek başlarına cümlede bulunabilir.
- İyelik zamirleri, sahipliği belirtirken isim tekrarı yapmaktan kaçınmak için tercih edilir.
- Yanlış kullanım, cümlenin anlamını bozar ve dilbilgisi hatasına yol açar.
İyelik Zamirlerinin Cümledeki Görevleri
İyelik zamirleri, cümle içinde sahiplik ilişkisini belirtmek için farklı görevlerde kullanılır. Bu görevler, hem anlamın netleşmesini sağlar hem de cümlenin akıcılığını artırır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:
- Sahipliği belirtme: İyelik zamirleri, bir nesnenin veya kişinin kime ait olduğunu doğrudan gösterir. Örneğin: That house is theirs. – O ev onlara ait.
- Özne veya nesne konumunda kullanma: İyelik zamirleri cümlede özne ya da nesne olarak görev yapabilir. The red bag is mine. – Kırmızı çanta benimdir. Burada “mine” nesnenin yerine geçmiştir.
- Özneyi ya da nesneyi tekrarlamadan ifade etme: Sahipliği tekrar isim kullanmadan belirtmek için iyelik zamirleri tercih edilir. Örneğin: Is this book yours or mine? – Bu kitap senin mi, benim mi?
İyelik Zamirlerinin İngilizce Konuşmadaki Önemi
İyelik zamirleri, günlük İngilizce konuşma ve yazılı anlatımda önemli bir yere sahiptir. Sahipliği kısaca ve etkili şekilde ifade etmeye yararlar. Bu zamirler, özellikle cümlelerin daha kısa, anlaşılır ve doğal olmasını sağlar. İsimlerin tekrar edilmesini engelledikleri için dilde gereksiz tekrarları önler ve anlatımı sadeleştirirler.
Yanlış veya eksik kullanılan iyelik zamirleri, cümlenin anlamını belirsizleştirebilir ya da yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Bu nedenle, dil öğrenenlerin iyelik zamirlerinin doğru kullanımı üzerinde dikkatle durmaları gerekir.
İyelik Zamirleri ile Sık Yapılan Hatalar
İngilizce öğrenenlerin iyelik zamirleri ve iyelik sıfatları kullanımında sıkça karşılaştığı hatalar vardır. Bu hatalar, çoğunlukla bu iki yapının görev ve kullanım farklılıklarının karıştırılmasından kaynaklanır. Aşağıda bu yaygın hatalar ve doğru kullanımları detaylı biçimde ele alınmıştır:
- İyelik sıfatını tek başına kullanmak: İyelik sıfatları daima bir isimle birlikte kullanılır. Örneğin, “This is my.” ifadesi yanlıştır çünkü my isim belirtmeden kullanılamaz. Doğrusu ise This is mine. şeklindedir. Burada mine iyelik zamiri olarak, ismin yerini alır.
- İyelik zamirini isimle birlikte kullanmak: İyelik zamirleri isim yerine geçtiği için isimle birlikte kullanılmazlar. Örneğin, “That is hers book.” ifadesi yanlıştır. Doğru kullanım “That is her book.” şeklindedir. Burada her iyelik sıfatı olarak ismi nitelemektedir.
- “Its” kelimesini iyelik zamiri gibi kullanmak: İngilizcede its genellikle iyelik sıfatı olarak kullanılır ve isimden önce gelir. Tek başına iyelik zamiri olarak kullanımı çok nadirdir ve günlük konuşmada hemen hemen hiç görülmez. Örnek: “The dog wagged its tail.” (Köpek kuyruğunu salladı.)
Özel Durumlar
Bazı iyelik zamirleri ve sıfatlarının kullanımları diğerlerinden farklı özellikler gösterir. Bunlar öğrenilmesi gereken istisnalardır:
- “His” hem iyelik sıfatı hem de iyelik zamiri olarak aynıdır:
- This is his car. (İyelik sıfatı; Bu onun arabası.)
- This car is his. (İyelik zamiri; Bu araba ona ait.)
- “Its” iyelik zamiri olarak çok nadiren kullanılır, genellikle iyelik sıfatı olarak kullanılır:
- The dog wagged its tail. (Burada “its” iyelik sıfatıdır.)
İyelik Zamirleri ile İlgili Ek Bilgiler
İyelik zamirleri anlamı güçlendirmek veya vurgulamak için cümle içinde çeşitli yapılarla desteklenebilir. Ayrıca bazı özel yapılar sahipliği daha dolaylı ifade eder:
- Vurgu ile kullanım:
- The house is mine, not yours. (Ev benim, senin değil.)
- This pen is hers alone. (Bu kalem sadece ona ait.)
- “Of mine”, “of yours” gibi yapılar:
Bu yapılar sahipliği dolaylı olarak belirtir ve genellikle resmi, yazılı veya edebi dilde kullanılır. Günlük konuşmada çok sık karşılaşılmazlar ama anlam açısından zengindirler.
- A friend of mine lives in London. (Bir arkadaşım Londra’da yaşıyor.)
- That idea of yours is interesting. (Senin o fikrin ilginç.)
İyelik Zamirleri ile İlgili Örnek Cümleler
- This book is mine.
Bu kitap benim . - Your car is parked outside.
Araban dışarıda park edilmiş . - Is this jacket yours?
Bu ceket senin mi ? - His ideas are very creative.
Onun fikirleri çok yaratıcı . - That pen is hers.
O kalem ona ait . - Its color is very bright.
Onun rengi çok parlak . - Our house is near the park.
Evimiz parkın yakınında . - Their team won the match.
Onların takımı maçı kazandı . - Is this umbrella yours or mine?
Bu şemsiye senin mi yoksa benim mi ? - She took her bag and left.
Çantasını aldı ve gitti .