İngilizce’de etkili iletişim kurabilmek için soru sorma ve olumsuz cümleler oluşturma becerisi oldukça önemlidir. Hem günlük dilde hem de yazılı iletişimde, doğru soru yapıları ve olumsuz cümle kullanımı, anlamı netleştirmeye ve karşılıklı etkileşimde bulunmaya yardımcı olur. Bu yazıda, İngilizce’de soru cümleleri ve olumsuzluk yapılarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Soru Cümleleri (Questions)
İngilizce’de soru cümleleri, genellikle bir yardımcı fiil (auxiliary verb) ve özne yer değiştirilerek oluşturulur. Ancak soru cümleleri oluşturmanın birkaç farklı yolu vardır:
a. Evet/Hayır Soruları (Yes/No Questions)
Bu tür sorular, basit bir “evet” ya da “hayır” yanıtı gerektirir. Eylemin zamanına bağlı olarak kullanılan yardımcı fiil, öznenin önüne gelir. İşte bazı örnekler:
- Present Simple (Geniş Zaman):
- Soru: Do you like coffee? (Kahve sever misin?)
- Olumlu: Yes, I do. (Evet, severim.)
-
Olumsuz: No, I don’t. (Hayır, sevmem.)
-
Present Continuous (Şimdiki Zaman):
- Soru: Are they coming to the party? (Partiye geliyorlar mı?)
- Olumlu: Yes, they are. (Evet, geliyorlar.)
-
Olumsuz: No, they aren’t. (Hayır, gelmiyorlar.)
-
Past Simple (Geçmiş Zaman):
- Soru: Did she call you? (Seni aradı mı?)
- Olumlu: Yes, she did. (Evet, aradı.)
- Olumsuz: No, she didn’t. (Hayır, aramadı.)
b. WH- Soruları (WH- Questions)
WH- soruları, “kim,” “ne,” “ne zaman,” “nasıl” gibi soru kelimeleri ile başlar. Bu sorular, daha fazla bilgi gerektiren açık uçlu sorulardır.
- What (Ne): What are you doing? (Ne yapıyorsun?)
- Where (Nerede): Where do you live? (Nerede yaşıyorsun?)
- When (Ne zaman): When did they arrive? (Ne zaman geldiler?)
- Who (Kim): Who is calling? (Kim arıyor?)
- How (Nasıl): How did you make this? (Bunu nasıl yaptın?)
WH- soruları da, evet/hayır soruları gibi yardımcı fiil ve özne yer değişimiyle oluşturulur. Soru kelimesi, cümlenin en başına gelir.
c. Cümledeki Nesneyi veya Zarfı Soran Sorular
Bazen sorular, cümlenin nesnesini veya zarflarını sorgular. Bu soruların yapısı aynıdır, sadece WH- soru kelimesi öznenin yerini alır.
Örnekler:
– What did you buy? (Ne satın aldın?)
– Where are they going? (Nereye gidiyorlar?)
2. Olumsuz Cümleler (Negations)
Olumsuz cümleler, bir eylemi ya da durumu reddetmek için kullanılır. İngilizce’de olumsuzluk genellikle “not” kelimesi ile yapılır ve yardımcı fiilden sonra gelir.
a. Present Simple (Geniş Zaman)
Geniş zaman cümlelerinde olumsuzluk, “do not” veya “does not” ile yapılır:
– Olumlu: I like coffee. (Kahve severim.)
– Olumsuz: I do not like coffee. (Kahve sevmem.)
– He does not like coffee. (O kahve sevmez.)
“Kısa” hali ile olumsuzluk:
– I don’t like coffee.
– He doesn’t like coffee.
b. Present Continuous (Şimdiki Zaman)
Şimdiki zaman cümlelerinde olumsuzluk, “am not,” “is not” veya “are not” ile yapılır:
– Olumlu: I am studying. (Çalışıyorum.)
– Olumsuz: I am not studying. (Çalışmıyorum.)
“Kısa” hali ile olumsuzluk:
– He isn’t coming. (O gelmiyor.)
– They aren’t playing. (Onlar oynamıyor.)
c. Past Simple (Geçmiş Zaman)
Geçmiş zaman cümlelerinde olumsuzluk, “did not” ile yapılır:
– Olumlu: She went to the park. (O parka gitti.)
– Olumsuz: She did not go to the park. (O parka gitmedi.)
“Kısa” hali ile olumsuzluk:
– She didn’t go to the park. (O parka gitmedi.)
d. Future Simple (Gelecek Zaman)
Gelecek zaman cümlelerinde olumsuzluk, “will not” ile yapılır:
– Olumlu: They will come tomorrow. (Yarın gelecekler.)
– Olumsuz: They will not come tomorrow. (Yarın gelmeyecekler.)
“Kısa” hali ile olumsuzluk:
– They won’t come tomorrow. (Yarın gelmeyecekler.)
3. Diğer Zamanlarda Olumsuz Cümleler
İngilizce’de olumsuz cümlelerin yapısı, kullanılan zamanlara bağlı olarak değişir. İşte diğer zamanlarda olumsuzluk örnekleri:
- Present Perfect (Yakın Geçmiş Zaman):
-
I haven’t seen him. (Onu görmedim.)
-
Past Continuous (Sürekli Geçmiş Zaman):
-
They weren’t playing football. (Onlar futbol oynamıyordu.)
-
Present Perfect Continuous (Yakın Geçmiş Süreklilik Zamanı):
- She hasn’t been studying. (O ders çalışmıyor.)
4. Negatif Soru Cümleleri (Negative Questions)
Bazen bir soruyu olumsuz şekilde sormak gerekebilir. Bu tür sorular genellikle bir şaşkınlık ya da beklenmeyen bir durumu ifade etmek için kullanılır:
- Don’t you like coffee? (Kahve sevmiyor musun?)
- Isn’t she coming? (O gelmiyor mu?)
Bu sorularda, “not” yardımcı fiilden sonra gelir ve cümleye olumsuz anlam katar. Kısa haliyle genellikle birleştirilmiş form kullanılır: don’t, isn’t, haven’t gibi.
5. Olumsuz Emir Cümleleri (Negative Imperatives)
Olumsuz emir cümlelerinde, bir kişiye bir şeyi yapmamasını söylemek için “do not” veya “don’t” kullanılır:
– Don’t go! (Gitme!)
– Do not touch that! (Ona dokunma!)
6. Çift Olumsuzluk (Double Negation)
İngilizce’de bir cümlede birden fazla olumsuzluk kullanmak dilbilgisel olarak doğru değildir. Bu nedenle çift olumsuzluk (double negation) kullanmaktan kaçınmalısınız:
– Yanlış: I don’t know nothing. (Çift olumsuzluk kullanılmış)
– Doğru: I don’t know anything. (Tek olumsuzluk)
Sonuç
İngilizce’de soru ve olumsuz cümleler, dilin temel yapı taşlarındandır. Hem doğru soru oluşturmak hem de olumsuz yapılar kullanmak, etkili iletişim için gereklidir. Zamanlara göre farklılık gösteren bu yapılar, öğrenildikçe daha kolay hale gelir. Soru cümlelerinde ve olumsuz cümlelerde yardımcı fiil ve özne sırasına dikkat etmek, İngilizce dil bilgisi kurallarına uygun cümleler kurmanızı sağlar.