İngilizcede gelecek zamanlar, henüz gerçekleşmemiş, fakat gelecekte olması beklenen olayları, planları, tahminleri ve niyetleri ifade etmek için kullanılır. Türkçede tek bir gelecek zaman yapısı (“-ecek, -acak”) varken, İngilizcede geleceği ifade etmenin birden fazla yolu ve her birinin kendine özgü kullanım alanları ve nüansları bulunmaktadır. Bu farklı yapılar, geleceğe dair kesinlik, olasılık, önceden yapılmış bir plan veya anlık bir karar gibi çeşitli anlam farklılıklarını yansıtır.
Gelecek zamanları doğru bir şekilde kullanmak, İngilizce iletişimde oldukça önemlidir çünkü bu, dinleyicinin veya okuyucunun olayların ne zaman gerçekleşeceği hakkında net bir fikir edinmesini sağlar. Gelecek zamanlar sadece gelecekteki eylemleri belirtmekle kalmaz, aynı zamanda geleceğe yönelik niyetlerimizi, tahminlerimizi ve taahhütlerimizi de aktarır. Aşağıda gelecek zamanların temel yapılarına ve kullanım alanlarına detaylı bir şekilde değineceğiz.
Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.
Makale içerisindeki başlıklara tıklayarak o konunun ayrıntılı konu anlatım sayfasına gidebilirsiniz.
Simple Future Tense (İngilizce Gelecek Zaman)
Simple Future Tense, gelecekteki bir eylemi veya durumu ifade etmek için kullanılan en temel gelecek zaman yapısıdır. Genellikle “will” yardımcı fiili ile fiilin yalın hali kullanılarak oluşturulur. Bu zaman, daha çok anlık kararlar, tahminler, sözler, teklifler ve genel gelecek olayları için kullanılır. Kesin olmayan veya üzerinde çok düşünülmemiş gelecek olaylar için idealdir. Örneğin, “I will call you later” (Seni daha sonra arayacağım) cümlesi, anlık bir karar veya sözü ifade eder.
Future Continuous Tense
Future Continuous Tense, gelecekte belirli bir zamanda devam etmekte olacak bir eylemi ifade etmek için kullanılır. Yapısı “will be” + fiil-ing şeklindedir. Bu zaman, gelecekte belirli bir zaman diliminde sürecek olan eylemleri veya o sırada gerçekleşmekte olacak olayları vurgulamak için idealdir. Örneğin, “At 10 PM tonight, I will be studying for my exam” (Bu gece saat 10’da sınavıma çalışıyor olacağım) cümlesi, gelecekte belirli bir anda devam edecek bir eylemi gösterir.
Future Perfect Tense
Future Perfect Tense, gelecekte belirli bir zamana kadar tamamlanmış olacak bir eylemi ifade eder. Yapısı “will have” + fiilin üçüncü hali (past participle) şeklindedir. Bu zaman, gelecekteki bir referans noktasından önce bitmiş olacak eylemleri belirtmek için kullanılır. Genellikle “by” (şu zamana kadar) veya “by the time” (o zamana kadar) gibi zaman zarflarıyla birlikte kullanılır. Örneğin, “By next year, I will have graduated from university” (Gelecek yıla kadar üniversiteden mezun olmuş olacağım) cümlesi, gelecekte belirli bir noktada tamamlanacak bir eylemi ifade eder.
Future Perfect Continuous Tense
Future Perfect Continuous Tense, gelecekte belirli bir zamana kadar devam etmekte olacak ve o zamana kadar bir süredir başlamış olan bir eylemi ifade eder. Yapısı “will have been” + fiil-ing şeklindedir. Bu zaman, gelecekteki bir noktada ne kadar süredir devam etmekte olacak bir eylemi vurgulamak için kullanılır. Genellikle “for” (bir süredir) ve “by” (şu zamana kadar) gibi ifadelerle birlikte kullanılır. Örneğin, “By 2030, I will have been working at this company for ten years” (2030’a kadar bu şirkette on yıldır çalışıyor olacağım) cümlesi, gelecekte belirli bir noktada süresi vurgulanan bir eylemi belirtir.
Gelecek Zamanların Kullanımı ve Önemli Notlar
İngilizcede geleceği ifade etmek için sadece “will” ile kurulan gelecek zaman (Future Tenses) yapıları kullanılmaz. Dilin zenginliği sayesinde, geleceğe dair farklı nüansları ve kesinlik derecelerini belirtmek için “be going to” yapısı, Simple Present Tense (Geniş Zaman) ve Present Continuous Tense (Şimdiki Zaman) de sıkça kullanılır. Bu farklı yapılar, geleceğe yönelik planlarımızı, tahminlerimizi, programlarımızı ve niyetlerimizi çok daha ayrıntılı bir şekilde ifade etmemizi sağlar. Her birinin kendine özgü kullanım alanları ve bağlamları vardır. Şimdi bu alternatif gelecek ifade etme yöntemlerini daha yakından inceleyelim:
“Be Going To” Yapısı: Niyetler ve Kanıta Dayalı Tahminler
“Be going to” yapısı, “will” ile gelecek anlatımına kıyasla daha somut ve planlı durumlar için kullanılır. Temel olarak iki ana kullanım alanı vardır:
- Önceden Alınmış Kararlar ve Niyetler: Konuşma anından önce verilmiş bir kararı veya geleceğe yönelik kesin bir niyeti ifade ederken “be going to” kullanılır. Bu tür cümleler, genellikle kişinin zihninde belirginleşmiş, üzerinde düşünülmüş ve planlanmış eylemleri yansıtır. Örneğin, “I am going to visit my grandparents this weekend.” (Bu hafta sonu büyükannemi ve büyükbabamı ziyaret edeceğim.) Bu cümlede, ziyaret kararı konuşma anından önce verilmiş, muhtemelen bilet alınmış veya planlama yapılmıştır. Başka bir örnek: “We are going to move to a bigger house next year.” (Gelecek yıl daha büyük bir eve taşınacağız.) Burada da taşınma kararı çoktan alınmış ve bununla ilgili adımlar atılmış olabilir.
- Kanıta Dayalı Tahminler: Mevcut duruma veya gözlemlenebilir bir kanıta dayanarak yapılan tahminlerde “be going to” tercih edilir. Bu, kişisel bir görüşten ziyade, somut verilere dayanan bir öngörüdür. Örneğin, gökyüzündeki kara bulutları göstererek “Look at those black clouds! It’s going to rain .” (Şu siyah bulutlara bak! Yağmur yağacak.) denilmesi, yağmurun yağacağına dair güçlü bir görsel kanıt olduğunu belirtir. Benzer şekilde, yolda yalpalayan bir araba için “That car is swerving all over the road; it’s going to crash !” (O araba yolda sağa sola savruluyor; çarpacak!) denilebilir.
“Be going to” yapısı, özellikle günlük konuşmalarda ve planlı eylemleri ifade ederken oldukça yaygındır ve “will” ile olan ince farkları kavramak, doğru iletişimin anahtarıdır.
Simple Present Tense: Sabit Programlar ve Zaman Çizelgeleri
Her ne kadar “geniş zaman” olarak bilinse de, Simple Present Tense geleceği ifade etmek için belirli durum ve bağlamlarda kullanılır. Bu kullanım, genellikle kişisel planlardan ziyade, resmi programları, takvimleri, ulaşım saatlerini, ders programlarını veya etkinlik çizelgelerini belirtirken karşımıza çıkar.
- Programlar ve Çizelgeler: Tren, otobüs, uçak kalkış saatleri, film seansları, ders başlangıç bitiş saatleri, konser tarihleri gibi önceden belirlenmiş ve değişmesi beklenmeyen programlar için Simple Present Tense kullanılır. Örneğin, “The train leaves at 9 AM tomorrow.” (Tren yarın sabah 9’da kalkıyor.) veya “The movie starts at 8 PM.” (Film akşam 8’de başlıyor.) Bu cümlelerdeki “tomorrow” veya “at 8 PM” gibi zaman zarfları, eylemin gelecekte gerçekleşeceğini açıkça belirtir. Bu kullanım, “will” veya “be going to”dan daha resmî ve kesin bir ifade sunar çünkü eylemin bir programın parçası olduğunu vurgular.
- Resmi Etkinlikler: Toplantılar, konferanslar veya ders programları gibi organize edilmiş etkinlikler için de Simple Present Tense tercih edilebilir. “Our meeting is at 10 AM on Monday.” (Toplantımız Pazartesi sabah 10’da.)
Bu kullanım, eylemin bir programın parçası olarak sabitlendiğini ve kişisel bir karar veya niyetten öte, organize edilmiş bir durumu temsil ettiğini gösterir.
Present Continuous Tense: Yakın Gelecek İçin Kişisel Düzenlemeler
Şimdiki zamanın devamlı hali olan Present Continuous Tense , gelecek zamanı ifade etmek için de oldukça yaygın kullanılır, özellikle yakın gelecekteki kişisel düzenlemeler ve kesinleşmiş planlar için.
- Kişisel Düzenlemeler ve Kesin Planlar: Bireylerin veya küçük grupların yakın gelecekte gerçekleştirmeyi planladığı, genellikle üzerinde anlaşmaya varılmış veya ayarlamaları yapılmış eylemler için kullanılır. Bu kullanımda, eylemin gerçekleşme olasılığı çok yüksektir çünkü gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Örneğin, “We are meeting for dinner tonight.” (Bu akşam yemeğe buluşuyoruz.) Bu cümle, buluşma yerinin ve saatinin ayarlandığı, yani planın kesinleştiği anlamına gelir. Başka bir örnek: “I am flying to New York tomorrow morning.” (Yarın sabah New York’a uçuyorum.) Bu ifade, uçak biletinin alındığını ve seyahatin kesinleştiğini belirtir.
- Zaman Zarflarıyla Kullanım: Bu yapıda genellikle “tonight”, “tomorrow”, “next week”, “this weekend” gibi gelecek zamanı belirten zarflar kullanılır. Bu, cümlenin şimdiki zamanda bir eylemi değil, yakın gelecekteki kesinleşmiş bir planı ifade ettiğini netleştirir.
Present Continuous Tense ile gelecek ifade etmek, özellikle günlük konuşmalarda ve sosyal planlarda oldukça doğaldır ve akıcı bir İngilizce kullanımının önemli bir parçasıdır.
Sonuç olarak, İngilizcede geleceği ifade etmenin birden fazla yolu olması, dilin esnekliğini ve zenginliğini gösterir. Konuşmacının geleceğe dair kesinlik derecesini, eylemin planlanma aşamasını veya bir programın parçası olup olmadığını vurgulamak için bu farklı yapıları doğru bağlamlarda kullanmak esastır. Bu farklılıkları anlamak ve bol pratik yapmak, İngilizce iletişim becerilerinizi önemli ölçüde geliştirecektir.
Gelecek Zamanlarla İlgili Sık Yapılan Hatalar
İngilizce öğrenirken gelecek zamanları doğru kullanmak, başlangıçta zorlayıcı olabilir çünkü Türkçedeki tek bir gelecek zaman yapısına karşın İngilizcede birden fazla seçenek bulunur. Bu farklı yapıların her birinin kendine özgü kullanım alanları ve nüansları olduğundan, öğrenciler sıkça belirli hatalara düşebilirler. Bu bölümde, gelecek zamanlarla ilgili en yaygın hataları ve bu hatalardan nasıl kaçınılacağını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
“Will” ve “Be Going To” Kullanımını Karıştırmak
Bu, öğrencilerin en sık yaptığı hatalardan biridir. Her ikisi de geleceği ifade etse de, farklı durumlar ve niyetler için kullanılırlar:
- “Will” : Genellikle anlık kararlar , tahminler (kişisel görüşe dayalı) , sözler , teklifler ve genel gelecek olayları için kullanılır. Bir karar konuşma anında alınmışsa veya geleceğe dair kesin olmayan bir tahminde bulunuluyorsa “will” tercih edilir. Örneğin, “I’m hungry. I will make a sandwich.” (Açım. Bir sandviç yapacağım.) cümlesi, anlık bir kararı gösterir. Ya da “I think it will be sunny tomorrow.” (Bence yarın güneşli olacak.) kişisel bir tahmindir.
- “Be going to” : Önceden alınmış kararları/planları ve kanıta dayalı tahminleri ifade etmek için kullanılır. Eğer bir eylem önceden planlanmış veya geleceğe dair bir tahmin mevcut bir kanıta dayanıyorsa “be going to” kullanılır. Örneğin, “We are going to visit our relatives next weekend.” (Gelecek hafta sonu akrabalarımızı ziyaret edeceğiz.) cümlesi, önceden yapılmış bir planı belirtir. “Look at those dark clouds! It’s going to rain .” (Şu kara bulutlara bak! Yağmur yağacak.) cümlesi ise, gözle görülen bir kanıta dayalı bir tahmindir.
Bu iki yapıyı karıştırmak, vermek istediğiniz mesajın yanlış anlaşılmasına neden olabilir. Örneğin, “I will buy a new car next year” ile “I am going to buy a new car next year” cümleleri arasındaki fark, ilkinde kararın yeni alındığı veya kesinliğin daha az olduğu, ikincisinde ise bu kararın önceden alınmış ve planlanmış olduğudur.
Zaman Bağlaçlarından Sonra “Will” Kullanma Hatası
İngilizcede, zaman bağlaçları ( when, after, before, as soon as, until, while, by the time, once, if, unless vb.) ile başlayan yan cümlelerde gelecek zaman (will/be going to) kullanılmaz. Bu tür yan cümlelerde, eylem gelecekte gerçekleşecek olsa bile Simple Present Tense kullanılır. Ana cümlede ise gelecek zaman kullanılabilir.
- Yanlış: “When I will finish my homework, I will go out.”
- Doğru: “When I finish my homework, I will go out.” (Ödevimi bitirdiğimde dışarı çıkacağım.)
Bu kural, Türkçedeki “bitirdiğimde”, “geldiğinde” gibi kullanımlara benzer, ancak İngilizcede “will” kullanmamak esastır. Bu hata, İngilizceye yeni başlayanlar arasında oldukça yaygındır ve cümlenin dilbilgisel yapısını bozar.
Future Continuous ve Simple Future Arasındaki Farkı Ayırt Edememek
Her iki zaman da geleceği ifade etse de, vurguladıkları noktalar farklıdır:
- Simple Future Tense (“will + verb”): Gelecekteki genel bir eylemi veya belirli bir anda tamamlanacak bir eylemi ifade eder. Örneğin, “I will read a book tonight.” (Bu akşam bir kitap okuyacağım.)
- Future Continuous Tense (“will be + verb-ing”): Gelecekte belirli bir zamanda devam etmekte olacak bir eylemi vurgular. Bu zaman, gelecekte bir olayın bir süre devam edeceğini veya başka bir eylemle kesintiye uğrayabileceğini belirtmek için kullanılır. Örneğin, “At 9 PM tonight, I will be reading a book.” (Bu akşam saat 9’da bir kitap okuyor olacağım.) Bu, eylemin o anda devam edeceğini gösterir.
Bu ayrımı anlamak, gelecekteki eylemlerin süresini ve zamanlamasını daha doğru bir şekilde ifade etmenizi sağlar.
Yardımcı Fiilleri Eksik veya Yanlış Kullanmak
Özellikle Future Perfect Tense ve Future Perfect Continuous Tense gibi daha karmaşık gelecek zaman yapılarında yardımcı fiillerin (have, be) doğru ve eksiksiz kullanılması hayati önem taşır. Bu fiillerin atlanması veya yanlış formlarının kullanılması, cümlenin anlamsız hale gelmesine veya yanlış anlaşılmasına neden olabilir.
- Future Perfect Tense: Yapısı “will have + V3” şeklindedir. “He will have finished his work by dinner time.” (Akşam yemeği vaktine kadar işini bitirmiş olacak.) Burada “have” yardımcı fiilinin kullanılması zorunludur.
- Future Continuous Tense: Yapısı “will be + V-ing” şeklindedir. “They will be waiting for us when we arrive.” (Biz vardığımızda bizi bekliyor olacaklar.) Burada “be” yardımcı fiili olmazsa cümle hatalı olur.
- Future Perfect Continuous Tense: Yapısı “will have been + V-ing” şeklindedir. “By next year, I will have been studying English for five years.” (Gelecek yıla kadar beş yıldır İngilizce öğreniyor olacağım.) Burada “have been” yardımcı fiilleri olmazsa cümle hatalı olur.
Bu yardımcı fiillerin doğru kullanımı, zamanların anlam bütünlüğünü ve dilbilgisel doğruluğunu sağlar. Bu hatalardan kaçınmak için her bir zamanın yapısını dikkatlice öğrenmek ve bol pratik yapmak önemlidir.
Gelecek Zamanlar ile İlgili Örnek Cümleler
- I will help you with your homework..
Ödevine yardım edeceğim . (Simple Future Tense) . - She is going to start a new job next month..
Gelecek ay yeni bir işe başlayacak . (Be Going To Future) . - They will be having dinner at this time tomorrow..
Yarın bu saatlerde akşam yemeği yiyor olacaklar . (Future Continuous Tense) . - By the end of the year, he will have completed his project..
Yıl sonuna kadar projesini tamamlamış olacak . (Future Perfect Tense) . - We are flying to London on Friday..
Cuma günü Londra’ya uçuyoruz . (Present Continuous for Future) . - The movie starts at 8 PM..
Film akşam saat 8’de başlıyor . (Simple Present for Future) . - Don’t worry, I won’t tell anyone your secret..
Endişelenme, kimseye sırrını söylemeyeceğim . (Simple Future Tense) . - At midnight, she will still be sleeping ..
Gece yarısı, o hala uyuyor olacak . (Future Continuous Tense) . - By the time you arrive, I will have already left ..
Sen vardığında, ben çoktan ayrılmış olacağım . (Future Perfect Tense) . - They will have been building that bridge for five years by next spring..
Gelecek bahara kadar o köprüyü beş yıldır inşa ediyor olacaklar . (Future Perfect Continuous Tense) . - I think it will rain tomorrow..
Sanırım yarın yağmur yağacak . (Simple Future Tense) . - She is going to study abroad next semester..
Gelecek dönem yurt dışında eğitim görecek . (Be Going To Future) . - This time next week, I will be relaxing on the beach..
Gelecek hafta bu zamanlar, sahilde dinleniyor olacağım . (Future Continuous Tense) . - By 2025, electric cars will have become very common..
2025 yılına kadar elektrikli arabalar çok yaygın hale gelecek . (Future Perfect Tense) . - How long will you have been waiting when the bus finally arrives??
Otobüs sonunda geldiğinde ne kadar süredir bekliyor olacaksın ? (Future Perfect Continuous Tense) ?