İngilizce’de edatlar (prepositions), cümlede yer alan diğer sözcüklerle bağlantı kurarak anlamı pekiştiren önemli dilbilgisel unsurlardır. Edatlar genellikle bir isim, zamir ya da fiilden önce gelerek, yön, yer, zaman, sebep ya da bir ilişkiyi ifade eder. Edatlı ifadeler (prepositional phrases) ise bir edat ve onunla bağlantılı kelime grubundan oluşan ifadelerdir ve cümlenin anlamını zenginleştirir.
Edat Nedir?
Bir edat, bir nesne ile başka bir kelime ya da kelime grubu arasında ilişki kurar. Örneğin:
– on the table (masanın üstünde) — on edatı, masayla onun üzerinde bulunan bir nesne arasındaki ilişkiyi ifade eder.
– in the room (odanın içinde) — in edatı, bir nesnenin odayla olan yerleşimini belirtir.
Edatlı İfadenin Yapısı
Bir edatlı ifade, genellikle aşağıdaki gibi bir yapı izler:
- Edat (Preposition): İfade, edat ile başlar.
- Edatın Nesnesi (Object of the Preposition): Edat, bir isim, zamir ya da isim grubu tarafından takip edilir. Bu, edatın ilişkide bulunduğu şeydir.
- Tamlayıcılar (Modifiers): İsim ya da zamir, sıfatlar veya diğer tamlayıcılar tarafından nitelenebilir.
Örnek:
– at the corner of the street (sokağın köşesinde)
– at: edat
– the corner: edatın nesnesi
– of the street: tamlayıcı ifade
Edatlı İfadelerin Kullanım Alanları
Edatlı ifadeler, cümlelerde birçok farklı işlev üstlenebilir. Bunlar yer, zaman, sebep-sonuç ilişkisi, yön, araç ve daha fazlasını ifade etmek için kullanılır.
1. Yer Belirleyen Edatlar
Yer edatları, bir nesnenin yerini ya da konumunu belirtir:
– in the garden (bahçede)
– on the shelf (rafın üstünde)
– under the table (masanın altında)
– at the bus stop (otobüs durağında)
2. Zaman Belirleyen Edatlar
Zaman edatları, bir olayın veya eylemin ne zaman gerçekleştiğini belirtir:
– at 5 o’clock (saat 5’te)
– on Monday (Pazartesi günü)
– in the morning (sabah vakti)
– during the meeting (toplantı sırasında)
3. Yön Belirten Edatlar
Yön edatları, bir hareketin yönünü belirtir:
– to the office (ofise doğru)
– towards the city center (şehir merkezine doğru)
– into the room (odanın içine)
4. Araç ve Araçla İlgili Edatlar
Bir eylemin nasıl veya ne aracılığıyla yapıldığını ifade eder:
– by car (arabayla)
– on foot (yaya)
– with a pen (bir kalemle)
5. Sebep ve Amaç Belirten Edatlar
Bu edatlar, bir eylemin neden yapıldığını ya da amacı ifade eder:
– because of the rain (yağmur yüzünden)
– for health reasons (sağlık nedenleriyle)
Yaygın Edatlar
İngilizce’de sık kullanılan edatlar şunlardır:
- in: içinde, -de/-da
- on: üstünde
- at: -de/-da, belli bir noktada
- by: yanında, tarafından, aracılığıyla
- with: ile
- to: -e/-a, -ye/-ya
- for: için
- from: -den/-dan
- about: hakkında
- under: altında
- over: üzerinde, yukarısında
- between: arasında
- among: arasında (bir grupta)
- after: sonra
- before: önce
- during: sırasında
- through: içinden, boyunca
Edatlı İfadelerin Cümledeki Yeri
Edatlı ifadeler genellikle cümlenin sonunda yer alır, ancak farklı konumlarda da kullanılabilir. Aşağıda birkaç kullanım örneği verilmiştir:
-
Başlangıçta: In the morning, I usually go for a walk.
(Sabahları, genellikle yürüyüşe çıkarım.) -
Ortada: I was reading a book in the park.
(Parkta bir kitap okuyordum.) -
Sonda: She is waiting at the bus stop.
(O, otobüs durağında bekliyor.)
Edat Hatalarına Dikkat
Edatlar, İngilizce öğrenenlerin sıklıkla yanlış kullandığı bir konudur. Her edatın kendine özgü bir anlamı vardır ve bir edatın yanlış kullanımı cümlenin anlamını tamamen değiştirebilir. Örneğin:
– He is good at math. (Matematikte iyidir.)
– He is good in math. (Yanlış kullanım, çünkü “good at” doğru edatlı ifadedir.)
Edatlı Fiiller (Prepositional Verbs)
Bazı fiiller, anlamlarını tamamlamak için edatlarla birlikte kullanılır. Bu tür yapılara edatlı fiiller (prepositional verbs) denir. Örneğin:
– look at (bakmak)
– believe in (inanmak)
– depend on (bağlı olmak)
Bu fiillerin anlamları genellikle edat ile birlikte tamamlanır ve bazıları deyimsel fiiller (phrasal verbs) ile karıştırılabilir. Ancak, edatlı fiillerde edatın nesnesi vardır, bu da onu deyimsel fiillerden ayıran önemli bir farktır.
Sonuç
İngilizce’deki edatlı ifadeler, dilde daha etkili ve net iletişim kurabilmek için kritik bir rol oynar. Edatların doğru kullanımı, yer, zaman, yön gibi kavramları doğru bir şekilde ifade etmeye yardımcı olur. Dil öğrenirken, yaygın edatları ve edatlı ifadeleri öğrenmek, anlam karmaşalarından kaçınmanıza ve dil becerilerinizi geliştirmeye katkı sağlayacaktır.