İngilizce’de Eşdüzey Bağlaçlar – Coordinating Conjunctions in English

Eşdüzey bağlaçlar, İngilizcede birbirine denk iki öğeyi (kelime, kelime grubu ya da cümle) birbirine bağlamak için kullanılır. Bu bağlaçlar, yapısal olarak eşit iki dil birimini bir araya getirerek anlam bütünlüğü sağlar. Özellikle dilin akıcı ve doğal olması açısından oldukça önemlidir.

İçindekiler

Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.

Eşdüzey Bağlaçlar Nelerdir?

Eşdüzey bağlaçlar, İngilizcede yapı olarak birbirine denk olan iki öğeyi – bu birer kelime, kelime grubu ya da tam cümle olabilir – birbirine bağlamak için kullanılır. Bu bağlaçlar, anlamca eşit veya benzer öneme sahip ifadeler arasında ilişki kurar. Yapı bakımından basit görünseler de, anlatımın akıcılığı, mantıksal tutarlılığı ve dilin doğal kullanımı açısından son derece kritik bir rol oynarlar.

İngilizcede en sık kullanılan yedi temel eşdüzey bağlaç, kısaca FANBOYS olarak bilinen bir akronimle hatırlanabilir. Bu harfler şu bağlaçları temsil eder:

  • F – for : Çünkü, -dığı için. Neden-sonuç ilişkisi kurar. Genellikle resmi ve edebi bir dilde tercih edilir. Örnek: “He must be tired, for he didn’t sleep last night.”
  • A – and : Ve. Bilgi ekler, iki benzer düşünceyi ya da öğeyi birbirine bağlar. Örnek: “She plays the piano and sings beautifully.”
  • N – nor : Ne de. Olumsuz yapılar arasında bağlantı kurar. Genellikle “neither” ile birlikte ya da olumsuz cümle ardından gelir. Örnek: “He doesn’t eat meat, nor does he drink milk.”
  • B – but : Ama, fakat. Zıtlık bildirir. Genellikle iki karşıt ya da beklenmedik durumu bağlamak için kullanılır. Örnek: “It was sunny, but cold.”
  • O – or : Veya, ya da. Seçenek sunar. Alternatifler veya ihtimaller arasında bağ kurar. Örnek: “Would you like tea or coffee?”
  • Y – yet : Ama, yine de. “But”a benzer şekilde zıtlık bildirir ancak içinde bir “sürpriz” veya beklenmedik durum anlamı barındırır. Örnek: “She is very young, yet very wise.”
  • S – so : Bu yüzden, bu nedenle. Sonuç bildirir. Sebep-sonuç ilişkisi kurar. Örnek: “It started raining, so we stayed inside.”

Bu bağlaçların tümü, bağladıkları öğeler arasında açık bir ilişki kurarak cümle yapısını düzenler. Bu sayede cümleler daha anlaşılır, akıcı ve mantıklı hale gelir. Eşdüzey bağlaçlar özellikle yazılı anlatımda cümlelerin anlamca bağlantılı olmasını sağlamak ve uzun metinlerde fikirler arası geçişi kolaylaştırmak açısından vazgeçilmezdir.

Eşdüzey Bağlaçların Özellikleri

Eşdüzey bağlaçlar, hem biçimsel hem de anlamsal olarak belirli kurallar çerçevesinde kullanılır. İşte bu bağlaçların temel özellikleri:

  • Gramatik Denkliği Sağlar: Bağladıkları iki öğe aynı dilbilgisel kategoriye ait olmalıdır. Örneğin bir fiil başka bir fiille, bir isim başka bir isimle, bir cümle başka bir cümleyle bağlanmalıdır. Aksi takdirde cümle yapısı bozulur.
  • Yapı Parallelliği Gözetilir: Bağlanan öğelerin biçimsel olarak da paralel olması beklenir. Örneğin: “She likes to read and to write ” veya “He is smart and hardworking “. Burada “to + fiil” yapısı ya da sıfatlar eşlenmiştir.
  • Virgül Kullanımı: Eşdüzey bağlaçlar iki bağımsız cümleyi bağlıyorsa, genellikle bağlaçtan önce virgül getirilir. Örnek: “I was late, but I still caught the train.” Ancak kısa ve basit cümlelerde virgül kullanılmayabilir.
  • Yüklem Tekrarsızlığına İzin Verir: Bazı durumlarda, ortak bir yüklemle iki özne veya nesne bağlanabilir. Örneğin: “Tom and Jerry are best friends.” Burada “are” yüklemi hem Tom hem Jerry için geçerlidir.
  • Akıcılığı ve Tutarlılığı Artırır: Metin içinde fikirlerin birbirine mantıklı şekilde bağlanmasını sağlar. Özellikle yazılı anlatımda paragraf içi bütünlük kurmak açısından önemli bir araçtır.
  • İçeriksel İşlevlere Göre Gruplandırılır: Her eşdüzey bağlaç farklı bir işlev taşır: “and” ekleme, “but/yet” zıtlık, “so/for” neden-sonuç, “or/nor” seçenek veya olumsuzluk ilişkisi kurar.

Sonuç olarak, eşdüzey bağlaçlar yalnızca kelimeleri değil, düşünceleri ve anlamları da birbirine bağlayan birer köprü görevi görür. Doğru ve etkili kullanıldıklarında cümle yapısını güçlendirir, anlatımı zenginleştirir ve dilsel ifade becerilerini geliştirirler.

Eşdüzey Bağlaçların Cümledeki Görevleri

Eşdüzey bağlaçlar, dilde farklı türden öğeleri ve yapıları birbirine bağlayarak cümlenin anlam bütünlüğünü sağlar. Bağladıkları öğeler genellikle aynı gramatik yapıya sahip olur ve bu öğeler, tek başlarına ya da birlikte cümle içinde anlamı tamamlayan parçalardır. Bu bağlaçların cümledeki görevleri ve kullanım alanları oldukça çeşitlidir:

İsimleri Bağlama

Eşdüzey bağlaçlar, aynı türden iki veya daha fazla ismi yan yana getirerek topluluk ya da çeşitlilik oluşturur. Bu, cümleye zenginlik katar ve farklı nesneler ya da kavramlar arasında ilişki kurar.

Örnek: I like tea and coffee .

Fiilleri Bağlama

Birden fazla fiilin eşit olarak bağlanması, yapılan birden çok eylemi ya da hareketi ifade etmek için kullanılır. Bu sayede cümle daha dinamik ve akıcı olur.

Örnek: She reads and writes every day.

Sıfatları Bağlama

İki ya da daha fazla sıfatın eşdüzey bağlaçlarla bağlanması, nesnelerin ya da kişilerin özelliklerini birlikte anlatmayı sağlar. Zıtlık ya da benzerlik ifade etmek için farklı bağlaçlar tercih edilir.

Örnek: The room was clean but cold .

Zarfları Bağlama

Zarflar da eşdüzey bağlaçlarla bağlanarak eylemin nasıl, ne zaman, nerede veya ne kadar yapıldığını detaylandırır. Bu, anlatımda daha ince nüanslar yakalamaya olanak verir.

Örnek: He speaks slowly yet clearly .

Cümleleri Bağlama

Eşdüzey bağlaçlar en güçlü kullanımlarından biri de tam cümleleri birbirine bağlamaktır. Bu bağlaçlar, iki bağımsız cümleyi bir araya getirerek aralarında neden-sonuç, zıtlık veya seçenek ilişkisi kurar.

Örnek: I was tired, so I went home.

Diğer Dilbilgisel Öğeleri Bağlama

Eşdüzey bağlaçlar ayrıca isim tamlamaları, sıfat tamlamaları veya cümleciklerin çeşitli türlerini de bağlayabilir. Örneğin, eşdüzey bağlaçlarla bağlanmış iki isim tamlaması ya da iki zarf cümleciği gibi yapılar da mümkündür.

Virgül Kullanımı

Eşdüzey bağlaçlar, özellikle iki bağımsız cümleyi bağlarken anlamın karışmaması ve cümle akışının rahat olması için öncesinde virgül ile ayrılır. Bu kullanım, İngilizcede yazım kurallarının önemli bir parçasıdır.

Örnek: I was hungry, so I made a sandwich.

Ancak, iki kelime ya da kelime grubu bağlandığında (özellikle kısa ve basit yapılı cümlelerde), bağlaç öncesinde virgül kullanımı zorunlu değildir. Aksi durumda cümlede gereksiz bir duraklama olur ve akıcılık bozulabilir.

Örnek: She came and left quickly.

Karıştırıldığı Durumlar

Eşdüzey bağlaçlar bazen zorluk çıkarabilir çünkü bazı kelimeler bağlaç işlevi yanında farklı sözcük türlerinde de kullanılabilir. Bu durum dil öğrenenler için kafa karıştırıcı olabilir.

  • So : Hem bağlaç hem de zarf olarak işlev görebilir. Bağlaç olarak “bu yüzden” anlamı taşır ve cümleleri birbirine bağlar. Örneğin, ” So I stayed home” cümlesinde bağlaçtır. Zarf olarak ise anlam pekiştirir: “He was so tired” cümlesinde “çok” anlamındadır ve bağlaç değildir.
  • Yet : Bağlaç olarak “ama” ya da “fakat” anlamı taşır ve iki karşıt düşünceyi bağlar. Öte yandan zarf olarak “henüz” anlamına gelir ve genellikle cümlenin sonunda yer alır. Örneğin, bağlaç kullanımı: “She is young, yet very wise.” Zarf kullanımı: “She hasn’t arrived yet .”

Bu tür kelimelerin işlevini doğru anlamak için bağlam çok önemlidir. Aynı kelime farklı görevlerde ve anlamlarda kullanılabilir, dolayısıyla cümlenin tamamına bakmak gerekir.

Sık Görülen Diğer Karışıklıklar

  • Nor bağlacının kullanımı genellikle olumsuz cümlelerle sınırlıdır ve yapısı “neither… nor…” kalıbında yaygındır. Tek başına kullanımı ise sıklıkla yanlış anlaşılır.
  • For bağlacının “because” ile karıştırılması yaygındır. Ancak “for” daha resmi ve yazılı anlatımda tercih edilir, günlük konuşmada “because” daha yaygındır.

İngilizcede Eşdüzey Bağlaçların Yapıları

Eşdüzey bağlaçlar, İngilizce cümlelerde farklı dilbilgisel öğeleri ve yapıları birbirine bağlamak için kullanılır. Bu bağlaçların temel işlevi, bağladıkları öğeler arasında eşitlik ve paralellik sağlamaktır. Doğru kullanıldığında, cümlenin akıcılığını artırır, anlam bütünlüğünü korur ve ifadeyi netleştirir. Eşdüzey bağlaçların bağlayabileceği yapılar üç ana gruba ayrılır:

İsim + Bağlaç + İsim

İki veya daha fazla isim ya da isim grubunun bağlanmasında kullanılır. Bu yapı, aynı türden öğeleri yan yana getirerek çeşitlilik veya topluluk belirtir.

Örnekler:

  • Tom and Jerry
  • Apples or oranges
  • Neither coffee nor tea

Burada bağlaçlar, isimlerin türüne ve cümledeki anlam ilişkisine göre seçilir.

Fiil + Bağlaç + Fiil

İki fiilin eşit düzeyde bağlanmasıdır. Bu kullanım, birden fazla eylemin ya da hareketin aynı özne tarafından gerçekleştirildiğini ifade eder.

Örnekler:

  • Run or walk
  • She reads and writes every day.
  • He doesn’t sing nor dance.

Burada fiillerin kip ve yapısal olarak paralel olması gerekir.

Cümle + Bağlaç + Cümle

İki bağımsız cümlenin bağlanmasıdır. Bu yapıda, bağlaçların öncesinde çoğunlukla virgül kullanılır. Bağlaçların seçimi cümlelerin anlamsal ilişkisine bağlıdır: zıtlık, sebep-sonuç, seçenek vb.

Örnekler:

  • She was late, but she didn’t apologize.
  • I wanted to leave, so I took a taxi.
  • You can come with us, or stay at home.

Daha Karmaşık Yapılar ve Paralellik

Eşdüzey bağlaçlarla bağlanan öğelerin sadece tür açısından değil, biçimsel olarak da paralel olması gerekir. Yani bağlaçla bağlanan öğeler aynı gramer yapısına sahip olmalıdır. Aksi durumda cümle yapısı bozulur ve anlatım zayıflar.

Örnek: Doğru: She likes reading and writing .

Yanlış: She likes reading and to write .

Eşdüzey Bağlaçlarla Sık Yapılan Hatalar

Eşdüzey bağlaçların kullanımında sıkça karşılaşılan bazı hatalar vardır. Bu hatalar dilin akıcılığını ve anlaşılırlığını olumsuz etkiler:

  • Bağlaçtan Önce Virgül Koymamak: İki bağımsız cümleyi bağlayan eşdüzey bağlaçlardan önce virgül koymak dilbilgisel bir zorunluluktur. Örnek yanlış kullanım: “I was tired so I went home.” Doğru hali: “I was tired, so I went home.”
  • “So” Bağlacını Eksik Kullanmak: “So” bağlacının ardından mutlaka anlamı tamamlayan bir cümle veya ifade gelmelidir. Tek başına “I was tired so.” ifadesi eksik ve anlamsızdır. Doğru kullanımda “so” bir sonuç bildirir ve ardından net bir ifade gelir.
  • “Nor” Bağlacını Yanlış Kullanmak: “Nor” bağlacının kullanımı genellikle olumsuz yapılarla sınırlıdır ve çoğunlukla “neither… nor…” kalıbında yer alır. “I don’t like apples nor bananas.” ifadesi yanlış ve dilbilgisel olarak hatalıdır. Doğrusu: “I don’t like apples, nor do I like bananas.” şeklindedir. Bu yapıda “nor” bağlacından sonra özne ve yardımcı fiil kullanımı zorunludur.

Bu hataların önüne geçmek için bağlaçların işlevleri ve kuralları iyi öğrenilmeli ve cümle yapısına dikkat edilmelidir.

Eşdüzey Bağlaçlar Konusuyla İlgili Alıştırmalar

Aşağıdaki listeden İngilizce’de Eşdüzey Bağlaçlar konusuyla ilgili alıştırmaları seçerek online olarak test çözmeye başlayabilirsiniz.

Eşdüzey Bağlaçlar ile İlgili Örnek Cümleler

  • She wanted to leave early, but the meeting was not over yet.
    Erken gitmek istedi, ama toplantı henüz bitmemişti .
  • Would you prefer coffee or juice?
    Kahve mi yoksa meyve suyu mu tercih edersiniz ?
  • He is both intelligent and diligent.
    O hem zeki hem de çalışkan .
  • I felt cold, so I put on a jacket.
    Üşüdüm, bu yüzden bir ceket giydim .
  • They were exhausted, yet continued to work late.
    Yorgundular, yine de geç saatlere kadar çalışmaya devam ettiler .
  • I don’t like broccoli, nor do I enjoy cauliflower.
    Brokoliyi sevmem, ne de karnabaharı .
  • She dances and acts in the school play.
    Okul oyununda hem dans eder hem de rol alır .
  • You can either call me or send an email.
    Beni ya arayabilir ya da eposta gönderebilirsin .
  • We gave our best effort, but we still lost the game.
    Elimizden geleni yaptık, ama yine de oyunu kaybettik .
  • He stayed inside, for the weather was terrible.
    İçeride kaldı, çünkü hava berbattı .
  • Anna and Mike went on vacation together.
    Anna ve Mike birlikte tatile çıktı .
  • I will either study tonight or finish it tomorrow.
    Ya bu gece çalışacağım ya da yarın bitireceğim .
  • The lecture was long, yet very informative.
    Ders uzundu, fakat çok bilgilendiriciydi .
  • He is not only hardworking but also very creative.
    O sadece çalışkan değil, aynı zamanda çok yaratıcı .
  • I practiced daily, so my skills improved.
    Her gün pratik yaptım, bu yüzden yeteneklerim gelişti .

İlgili Bağlantılar

Yorum yapın