İngilizce’de Edat Tamlamaları – Prepositional Phrases in English

Edat tamlamaları, bir edat (preposition) ile onu takip eden bir isim, zamir ya da isim grubu arasında kurulan yapılar olarak tanımlanır. İngilizce’de ve Türkçe’de sıkça kullanılan bu yapılar, cümlede çeşitli görevlerde bulunabilirler. Özellikle yer, zaman, neden, amaç, araç, durum gibi anlamları belirtmek için kullanılırlar.

İçindekiler

Yukarıdaki bağlantılara tıklayarak makalenin ilgili bölümüne gidebilirsiniz.

Edat Tamlamalarının Tanımı ve Özellikleri

Edat tamlamaları, İngilizcede “prepositional phrases” olarak bilinir ve temel olarak bir edat (preposition) ile ardından gelen bir isim (noun) , zamir (pronoun) ya da isim grubu (noun phrase) arasında kurulan anlam ilişkisine dayanır. Bu yapılar, dilin hem söz dizimi (syntax) hem de anlam bilimi (semantics) açısından oldukça önemli öğeleridir.

İngilizce cümlelerde, edat tamlamaları cümleye yer, zaman, neden, amaç, araç, durum veya yön gibi anlamlar katarak detaylı bilgi verir. Örneğin:

  • in the room – bir yer bildirir (odada)
  • at night – zaman bildirir (gece vakti)
  • because of the noise – neden bildirir (gürültü yüzünden)

Türkçede bu yapılar genellikle “edat + isim” şeklinde karşımıza çıkar, ancak İngilizcede kullanım alanları daha geniştir ve anlam taşımada daha büyük bir rol üstlenirler. Bu nedenle, bir cümleyi doğru anlamak ve kurmak için edat tamlamalarının yapısını ve işlevini iyi kavramak gerekir.

Edat tamlamalarının temel özellikleri şunlardır:

  • Genellikle cümlede zarf tümleci veya sıfat tümleci olarak kullanılırlar.
  • Bağımsız bir anlamdan çok, bağlam içinde anlam kazanırlar .
  • Birçok edat, farklı isimlerle kullanıldığında farklı anlamlar taşıyabilir. Örneğin, “in the book” (kitabın içinde) ile “in a hurry” (aceleyle) aynı yapıda olmasına rağmen farklı anlamlar taşır.
  • Bazı edatlar belirli fiillerle ya da sıfatlarla kalıplaşmış şekilde kullanılır. Örneğin: “interested in,” “afraid of,” “good at.” Bu kalıplar dilin deyimsel yönünü oluşturur.
  • Hem yazılı hem sözlü İngilizcede doğal ve akıcı anlatım için vazgeçilmezdirler.

Edat tamlamaları yalnızca dilbilgisel bir unsur değil, aynı zamanda dilin doğal kullanımını ve anlam inceliklerini yansıtan yapılardır. Özellikle İngilizce öğrenenler için, bu yapıların doğru kullanımı dili “öğrenilmiş” değil, “edinilmiş” hale getirir.

Edat Tamlamalarının Yapısı

Edat tamlamaları oldukça sistemli ve tanımlanabilir bir yapıya sahiptir. En temel formülü şu şekildedir:

Edat (Preposition) + İsim / Zamir / İsim Grubu

Bu formül, her ne kadar basit görünse de, kullanım çeşitliliği bakımından oldukça geniştir. Edat tamlamalarının yapısı hem kısa hem de karmaşık gruplardan oluşabilir. Aşağıda çeşitli örnekler verilmiştir:

  • on the table – kısa ve basit bir yapı (bir yer belirtir)
  • with her friends – zamir + isim grubu ile yapılan bir örnek
  • about the recent political developments – daha uzun bir isim grubu içeren yapı
  • in front of the building – in front of gibi çok sözcüklü edatlarla yapılan yapı

Yapısal olarak dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

  • Edatlar mutlaka kendilerinden sonra bir nesneyle (isim ya da zamir) birlikte kullanılır. “on” tek başına anlamlı değildir; ancak “on the table” anlam kazanır.
  • Bazı edatlar birden fazla kelimeden oluşur: “in front of,” “on behalf of,” “in spite of” gibi.
  • Edat tamlamaları tek bir anlam birimi gibi hareket eder. Bu nedenle anlamı parçalamak yerine bütün olarak değerlendirmek gerekir.
  • Cümledeki görevlerine göre, edat tamlamaları bir sıfat gibi ismi niteleyebilir veya bir zarf gibi fiile yön, zaman, yer, neden gibi anlamlar kazandırabilir.

Edat tamlamalarının doğru kullanımı, hem gramer açısından doğru cümle kurmak hem de daha doğal, akıcı ve etkileyici bir İngilizceye ulaşmak için kritik öneme sahiptir.

Edat Tamlamalarının Cümledeki Görevleri

Edat tamlamaları, cümle içinde önemli anlam görevleri üstlenir. Tek başına kullanılmayan edatlar, bir isim ya da zamirle birlikte anlam kazandıklarında, bu birleşim cümlede farklı öğeler olarak işlev görebilir. Edat tamlamalarının işlevi, cümlede yer aldıkları konuma ve bağlama göre değişir. Genel olarak bu yapılar zarf tümleci , sıfat tümleci ya da tamlayıcı dolaylı tümleçözneyle doğrudan ilişki kuran açıklayıcı ögeler

Zarf Tümleci Olarak Kullanım

Edat tamlamaları çoğunlukla zarf tümleci olarak görev yapar ve cümlede fiili zaman, yer, yön, neden, araç ya da amaç bakımından tamamlar. Bu tür kullanımlar, genellikle “ne zaman?”, “nerede?”, “nasıl?”, “neden?”, “hangi yolla?” gibi sorulara yanıt verir.

Örnekler:

  • She arrived at noon . – Ne zaman? → Öğlen.
  • They walked through the park . – Nerede? → Parkın içinden.
  • He succeeded because of hard work . – Neden? → Sıkı çalışma sayesinde.
  • She traveled by train . – Nasıl? → Trenle.

Bu kullanımlarda edat tamlamaları fiil ile doğrudan ilişkili olup fiilin anlamını daha belirgin hale getirir. Dolayısıyla, edat tamlamaları cümlenin anlamını derinleştirir ve okuyucuya daha fazla bilgi sunar.

Sıfat Tümleci Olarak Kullanım

Bazı edat tamlamaları isimleri niteleyerek sıfat görevinde kullanılır. Bu tür kullanımlarda edat tamlaması, bir ismin ardından gelir ve o ismi açıklayıcı ya da sınırlandırıcı bilgi verir. Cümlede “hangi?” ya da “nasıl bir?” sorularına yanıt oluşturur.

Örnekler:

  • The book on the table is mine. – Hangi kitap? → Masanın üzerindeki kitap.
  • A girl with green eyes entered the room. – Nasıl bir kız? → Yeşil gözlü bir kız.
  • The house by the lake is very old. – Hangi ev? → Göl kenarındaki ev.

Bu yapıların cümleye kattığı detay, anlatımı zenginleştirir ve betimleme gücünü artırır. Sıfat tümleci görevindeki edat tamlamaları genellikle bir ismin hemen ardından gelir ve o ismin anlamını sınırlar.

İsim Grubu İçindeki Tamlama Ögesi

Edat tamlamaları, isim grubu içinde bir tür açıklayıcı ya da tamamlayıcı unsur olarak da görev yapabilir. Bu tür kullanımlarda bir isimle birlikte tamlayıcı görevi görür ve çoğu zaman sıfatlaşmış bir kullanım kazanır. Bazen bu yapılar belirli kalıplar halinde isimle bütünleşmiş olur.

Örnekler:

  • A man with a beard – sakallı bir adam
  • A decision about the project – proje hakkında bir karar
  • A letter from my brother – kardeşimden gelen bir mektup

Bu tür örneklerde edat tamlaması, esas isimle birlikte daha geniş bir isim öbeği oluşturur. Cümlede tek bir isim gibi işlev görürler.

Diğer Kullanım Alanları

Edat tamlamaları bazen dolaylı tümleç ya da cümlede yer alan bazı sıfatların ya da fiillerin zorunlu tamamlayıcısı olarak da görev yapabilir. Bu durumda cümlede yalnızca anlam zenginliği değil, dilbilgisel tamamlık sağlarlar.

Örnekler:

  • She is interested in science . – “interested” sıfatı, edat tamlaması olmadan eksik kalır.
  • He apologized for his mistake . – “apologize” fiili bu tür bir tamlayıcı ile tamamlanır.

Bu kullanımların ortak özelliği, bazı fiil ya da sıfatların anlamını tamamlayan zorunlu yapılar olmalarıdır. İngilizcede bu tür kullanımlar oldukça yaygındır ve çoğu zaman söz konusu fiil ya da sıfatla birlikte ezberlenmeleri gerekir.

Sonuç olarak, edat tamlamaları sadece anlam zenginliği sağlamakla kalmaz, aynı zamanda cümle içindeki yapısal işlevleriyle de dilin mantığını oluşturan temel ögelerden biridir. Cümleye zaman, yer, neden, araç, durum ve tanımlayıcı bilgi gibi çok yönlü katkılar sunarak hem anlatımı güçlendirir hem de dilbilgisel bütünlük sağlar.

Edat Tamlamalarının Çeşitleri ve Sık Kullanılan Örnekler

Edat tamlamaları, anlam bakımından farklı kategorilere ayrılarak sınıflandırılabilir. Her bir tür, cümleye farklı bir anlam yönü katar. Edatın türüne ve bağlamına göre bu tamlamalar zaman, yer, araç, neden, amaç, yön, karşılaştırma gibi çeşitli işlevler üstlenebilir. Aşağıda, edat tamlamalarının en sık karşılaşılan türleri ve bunlara ait örnekler ayrıntılı şekilde ele alınmıştır.

Zaman Edat Tamlamaları

Zaman edat tamlamaları, bir olayın ya da eylemin ne zaman gerçekleştiğini belirtmek için kullanılır. Bu tür tamlamalar, genellikle fiile zaman bilgisi katarak cümlenin bağlamını netleştirir. İngilizcede zamanla ilgili en yaygın kullanılan edatlar şunlardır: at, on, in, before, after, during, since, until .

Örnekler:

  • at night – gece vakti
  • in the morning – sabah vakti
  • before the meeting – toplantıdan önce
  • since Monday – Pazartesiden beri
  • until 5 p.m. – saat 5’e kadar

Zaman edat tamlamaları, cümledeki olayların kronolojik sırasını netleştirmek açısından oldukça önemlidir. Ayrıca anlatımı daha akıcı ve mantıklı kılar.

Yer Edat Tamlamaları

Yer edat tamlamaları, nesnelerin ya da kişilerin mekânsal konumunu belirtmek için kullanılır. Bu tür tamlamalar, genellikle on, in, under, above, next to, behind, in front of, between gibi edatlarla kurulur. Görsel ve fiziksel konumları tanımlamada oldukça işlevseldir.

Örnekler:

  • under the bed – yatağın altında
  • behind the door – kapının arkasında
  • next to the school – okulun bitişiğinde
  • between two buildings – iki bina arasında
  • in front of the house – evin önünde

Bu tamlamalar, cümlede fiilin gerçekleştiği yeri ya da bir nesnenin bulunduğu konumu belirtir. Özellikle tarif, yönlendirme ve betimleme içeren cümlelerde hayati rol oynar.

Araç ve Yöntem Edat Tamlamaları

Bu tür edat tamlamaları, bir eylemin nasıl gerçekleştiğini veya hangi araç kullanılarak yapıldığını belirtir. Yöntem ya da araç anlamı taşıyan edatlar arasında by, with, through, via, on foot gibi yapılar bulunur.

Örnekler:

  • by car – arabayla
  • with a pen – kalemle
  • on foot – yürüyerek
  • through email – e-posta yoluyla
  • via satellite – uydu aracılığıyla

Araç ve yöntem edat tamlamaları, özellikle işlemler, ulaşım, iletişim ve günlük eylemleri ifade eden cümlelerde sıkça kullanılır. Bu tür tamlamalar, eylemin biçimini detaylandırır ve daha fazla bilgi sunar.

Neden ve Amaç Edat Tamlamaları

Bu kategori, bir olayın ya da eylemin arkasındaki sebep veya amacı belirtmek için kullanılır. Genellikle because of, due to, for, in order to, thanks to, as a result of gibi edatlarla kurulur. Cümleye mantıksal neden-sonuç ilişkisi katar.

Örnekler:

  • because of the rain – yağmur yüzünden
  • for health reasons – sağlık sebepleri için
  • due to illness – hastalık nedeniyle
  • in order to succeed – başarmak için
  • thanks to his support – onun desteği sayesinde

Bu tür tamlamalar, özellikle açıklama yapılan cümlelerde kullanılır ve okuyucunun olayların nedenini ya da amacını anlamasını sağlar. Akademik yazılarda ve resmi dilde oldukça yaygındır.

Sonuç olarak, edat tamlamaları yalnızca cümleye anlam eklemekle kalmaz; aynı zamanda anlatımın netliğini, mantıksal akışını ve detay seviyesini de artırır. Bu nedenle, bu türleri tanımak ve uygun bağlamlarda doğru şekilde kullanmak, etkili İngilizce yazma ve konuşma becerisi açısından vazgeçilmezdir.

Edat Tamlamaları ve Fiiller Arasındaki İlişki

Edat tamlamaları, İngilizcede fiillerle sıkı bir ilişki içindedir. Çoğu zaman bir fiilin anlamını tamamlamak ya da sınırlandırmak için edat tamlamaları kullanılır. Bu ilişki, yalnızca dilbilgisel değil, aynı zamanda anlamsal bir zorunluluktur. Bazı fiiller belirli edatlarla birlikte kullanıldığında deyimsel fiil (phrasal verb) haline gelir ve bu durum, söz konusu fiilin anlamını kökten değiştirebilir.

Örneğin, “look” fiili tek başına sadece “bakmak” anlamı taşırken, “look at” → “bir şeye bakmak”, “look for” → “aramak”, “look after” → “ilgilenmek” gibi tamamen farklı anlamlara gelir. Bu tür yapılar kalıplaşmış olduğu için birebir kelime çevirisi yapılması çoğu zaman yanıltıcı olur.

Fiil + Edat birliktelikleri aşağıdaki şekillerde sınıflandırılabilir:

  • Fiil + Edat + Nesne : “listen to music”, “believe in justice”
  • Fiil + Edat + İsim Grubu : “care about other people”, “rely on his support”
  • Fiil + Edat (zarflaşmış kullanım) : “give in”, “run into”, “take off” – bunlar anlamı değiştiren phrasal verbs’tür.

Bu yapıların bazıları ayrılmaz kalıplardır ve yalnızca belirli bir edatla birlikte kullanılabilir. Örneğin:

  • rely on (birine güvenmek)
  • believe in (bir şeye inanmak)
  • apologize for (bir şey için özür dilemek)
  • talk about (bir konu hakkında konuşmak)

Dil öğrenenler için bu yapılar genellikle ezberlenmesi gereken kalıplar olarak kabul edilir, çünkü yanlış edat kullanımı cümlede anlam kaymasına ya da tamamen anlamsız bir ifadeye yol açabilir.

Sonuç olarak, edat tamlamalarıyla fiiller arasındaki ilişki, İngilizcede anlam bütünlüğü ve dilsel doğallık açısından belirleyicidir. Bu yüzden fiillerin hangi edatlarla birlikte kullanıldığını öğrenmek, etkili iletişim kurmak açısından hayati öneme sahiptir.

Edat Tamlamalarında Sık Yapılan Hatalar

Edat tamlamalarıyla ilgili öğrenenlerin en çok zorlandığı noktalardan biri, bu yapıların kurallarının net olmaması ve bazı durumlarda kalıplaşmış ifadeler olarak öğrenilmesi gerektiğidir. Bu da beraberinde pek çok yaygın hata getirir.

  • Edatın yanlış kullanımı: Bazı fiiller belirli edatlarla kullanılır. Bu edatların yanlış seçilmesi cümleyi anlamsız ya da hatalı hale getirir. Örneğin:
    Yanlış: “listen the music”
    Doğru: “listen to the music”
  • Edatın atlanması: Bazı fiillerin ardından edat gelmesi zorunludur. Öğrenciler çoğu zaman bu edatları atlarlar. Örnekler:
    Yanlış: “I depend you”
    Doğru: “I depend on you”
    Yanlış: “She is interested art”
    Doğru: “She is interested in art”
  • Yanlış tamlama yapısı: Edattan sonra ne tür bir yapı geldiğine dikkat edilmelidir. Genellikle edattan sonra bir isim, zamir ya da -ing takısı almış fiil (gerund) gelir. Örneğin:
    Doğru: “before eating ” (yemekten önce)
    Yanlış: “before eat ” (gramere aykırı)
  • Kelime kelime çeviri: Öğrenciler bazen Türkçedeki ifadeleri birebir İngilizceye çevirmeye çalışır. Örneğin, “ben ona güveniyorum” ifadesini “I trust to him” şeklinde çevirmek yanlıştır. Çünkü “trust” fiili edatsız kullanılır: “I trust him”. Ancak “rely on” gibi başka bir fiil edat ister: “I rely on him”.

Bu tür hataları önlemenin en etkili yolu, yaygın fiil + edat kalıplarını cümle içinde öğrenmek ve ezberlemekten geçer. Ayrıca bol okuma ve dinleme yapmak da dilin doğal kullanımını kavramayı kolaylaştırır.

Edat Tamlamalarının Anlamı ve Çeviride Dikkat Edilmesi Gerekenler

Edat tamlamalarının çevirisi, İngilizceden Türkçeye ya da tam tersi yapılırken dikkat gerektirir. Çünkü bu yapılar çoğu zaman kelime kelime çevrilemez . İngilizcede kalıplaşmış birçok edat tamlamasının, Türkçede birebir karşılığı bulunmayabilir. Bu durum, özellikle deyimsel ifadelerde çeviri sırasında anlam kaymalarına yol açabilir.

Örneğin:

  • “in charge of” – kelime kelime: “bir şeyin sorumluluğunda”, ancak doğal Türkçesi: “bir şeyden sorumlu olmak”
  • “on behalf of” – kelime kelime: “birinin adına”, fakat çoğu zaman: “adına / namına / yerine” şeklinde çevrilir
  • “by heart” – kelime kelime: “kalpten”, ancak anlamı: “ezbere”
  • “under pressure” – doğrudan çeviri: “baskı altında”

Bu örneklerde görüldüğü gibi, bazı edat tamlamalarının anlamı yalnızca bağlam içinde anlaşılabilir. Bu yüzden çeviri yaparken şu ilkelere dikkat edilmelidir:

  • Kalıp olarak çeviri yap: Önce edat tamlamasının tamamının anlamına odaklan, kelime kelime çeviri yapma.
  • Bağlama göre düşün: Aynı edat tamlaması farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir. Örneğin, “in time” → “zamanında”, ama “on time” → “tam zamanında” anlamındadır.
  • İngilizce deyimlere dikkat et: Özellikle deyimsel ifadelerde edat tamlamalarının anlamı mecaz olabilir. Bu durumda anlamı doğrudan sözlükten değil, cümle bağlamından çıkarmak gerekir.

Sonuç olarak, edat tamlamalarının doğru çevrilebilmesi için yalnızca gramer bilgisi yeterli değildir. Aynı zamanda dil hissi, kalıp bilgisi ve bağlam analizi gibi beceriler de gerekir. Özellikle edatlara bağlı deyim ve kalıpları öğrenmek, hem doğru anlamayı hem de etkili çevirmeyi sağlar.

Edat Tamlamaları Konusuyla İlgili Alıştırmalar

Aşağıdaki listeden İngilizce’de Edat Tamlamaları konusuyla ilgili alıştırmaları seçerek online olarak test çözmeye başlayabilirsiniz.

Edat Tamlamaları ile İlgili Örnek Cümleler

  • The book on the table belongs to Sarah.
    Masanın üzerindeki kitap Sarah’ya ait .
  • We will meet at noon tomorrow.
    Yarın öğlen buluşacağız .
  • She came by car to the party.
    Partiye arabayla geldi .
  • The keys are under the sofa .
    Anahtarlar koltuğun altında .
  • He is interested in music .
    O, müzikle ilgileniyor .
  • They walked through the park .
    Parkın içinden yürüdüler .
  • I’m responsible for the project .
    Projeden sorumluyum .
  • She arrived before the meeting .
    Toplantıdan önce geldi .
  • He succeeded because of his hard work .
    Başarısı sıkı çalışmasına bağlıdır .
  • Look at the sky !
    Gökyüzüne bak !
  • The children are playing in the garden .
    Çocuklar bahçede oynuyor .
  • We stayed at the hotel for two nights.
    İki gece otelde kaldık .
  • She painted the picture with a brush .
    Resmi fırçayla boyadı .
  • The cat jumped onto the roof .
    Kedi çatının üstüne atladı .
  • He spoke about his plans .
    Planlarından bahsetti .

İlgili Bağlantılar

Yorum yapın